Η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα βρίσκεται σε αυξημένη επιφυλακή, καθώς εντείνονται οι φόβοι για στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Το επίκεντρο της ανησυχίας είναι η ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου, και ειδικότερα τα στρατηγικά Στενά του Ορμούζ.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ήδη ζητήσει από τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να αποστέλλουν αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία που διέρχονται από την περιοχή και να ενισχύσουν τα μέτρα επαγρύπνησης. Η σύσταση είναι σαφής: όπου είναι δυνατόν, τα πλοία να αποφεύγουν τα ύδατα υπό ιρανική δικαιοδοσία και να εφαρμόζουν αυστηρά τα πρωτόκολλα ασφαλείας.
Στρατηγική Σημασία των Στενών του Ορμούζ
Η περιοχή των Στενών του Ορμούζ είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια ενεργειακή σταθερότητα, καθώς σχεδόν το 30% της θαλάσσιας παγκόσμιας διακίνησης πετρελαίου περνά από εκεί. Τυχόν διακοπή στη λειτουργία της περιοχής θα είχε άμεσες και σοβαρές συνέπειες στην αγορά ενέργειας και στη ροή των εμπορικών πλοίων.
Σύμφωνα με τον Jakob Larsen του ναυτιλιακού οργανισμού BIMCO, ένα ένοπλο επεισόδιο ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στη ναυσιπλοΐα ή και προσωρινό αποκλεισμό της θαλάσσιας οδού. Ακόμη και χωρίς άμεση επίθεση, η κατάσταση μπορεί να εμπλέξει επιπλέον δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και να εντείνει την αβεβαιότητα.
Συστάσεις από Εταιρείες Ασφαλείας
Εταιρείες ναυτικής ασφάλειας, όπως ο Όμιλος Diaplous, συνιστούν ιδιαίτερη προσοχή. Αναφέρουν αυξημένο κίνδυνο για πλοία με αμερικανική ή ισραηλινή σημαία ή συμφέροντα κατά τη διέλευση από ύδατα κοντά στο Ιράν.
Επιπτώσεις στα Κόστη και τις Ναυλώσεις
Η ανεξάρτητη εταιρεία πληροφοριών Argus προειδοποιεί για πιθανές αυξήσεις κόστους και καθυστερήσεις. Όπως ανέφερε ναυλομεσίτης, σε περίπτωση παράτασης της κρίσης, είναι πιθανό να αυξηθούν τα πρόσθετα ασφάλιστρα πολεμικού κινδύνου.
Ορισμένοι πλοιοκτήτες ήδη αποφεύγουν την περιοχή, προτιμώντας πιο ασφαλείς – αλλά και πιο ακριβές – διαδρομές. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε άνοδο των ναύλων και σε λειτουργικές προκλήσεις, ιδίως για φορτία που δεν έχουν ακόμη παραληφθεί.
Δεν αποκλείεται η κατάσταση να ενεργοποιήσει ρήτρες ανωτέρας βίας, που απαλλάσσουν τις εμπλεκόμενες πλευρές από ευθύνες όταν έκτακτα γεγονότα – όπως οι πολεμικές συγκρούσεις – καθιστούν αδύνατη την εκπλήρωση των συμφωνιών.
Η Δυναμική των Στενών του Ορμούζ
Η απειλή κλεισίματος των Στενών από το Ιράν δεν είναι καινούργια και έχει χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν ως μέσο πίεσης. Παρόλο που πρόσφατες δηλώσεις Ιρανών αξιωματούχων δεν επιβεβαιώνουν ρητά αυτό το σενάριο, η απειλή παραμένει ενεργή.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, από τα Στενά του Ορμούζ διέρχονται καθημερινά περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, το 70% των οποίων προορίζεται για αγορές της Ασίας. Παρά τις εναλλακτικές μέσω αγωγών, οι οποίες καλύπτουν ένα μικρό μόνο ποσοστό της παγκόσμιας ζήτησης, η σημασία του συγκεκριμένου θαλάσσιου περάσματος είναι τεράστια.
Εκτός από το πετρέλαιο, μέσω των Στενών διακινείται και το 20% του παγκόσμιου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), κυρίως από το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σε αντίθεση με το πετρέλαιο, για το LNG δεν υπάρχουν ουσιαστικές εναλλακτικές διαδρομές, γεγονός που ενισχύει την τρωτότητα των ενεργειακών αγορών.
Πώς Επηρεάζονται οι Αγορές Πετρελαίου
Η αβεβαιότητα έχει επηρεάσει έντονα και τις αγορές. Η τιμή του μπρεντ κατέγραψε σημαντική ημερήσια άνοδο, ξεπερνώντας προσωρινά τα 78 δολάρια ανά βαρέλι, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά το χτύπημα του Ισραήλ κατά του Ιράν, με το Τελ Αβίβ να κηρύσσει ειδική κατάσταση και την παγκόσμια αγορά να προετοιμάζεται για πιθανές ιρανικές αντιδράσεις. Σύμφωνα με τον στρατηγικό αναλυτή Ahmad Assiri, η ανοδική τάση στις τιμές αντανακλά τόσο τον άμεσο φόβο για μείωση της προσφοράς όσο και τις ανησυχίες ότι η παρούσα κρίση ίσως διαρκέσει περισσότερο από άλλες παρόμοιες συγκρούσεις της περιοχής.
