Σε μια ξεκάθαρη αναγνώριση της δεινής θέσης της, η Ευρώπη σπεύδει ολοταχώς να προετοιμαστεί για την επικείμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Το εμπορικό έλλειμμα-ρεκόρ της Γερμανίας με τις ΗΠΑ επιτείνει, την ίδια ώρα, τις ανησυχίες για τις εμπορικές πολιτικές της Ουάσιγκτον και το Πεκίνο ετοιμάζεται για πιθανά αντίμετρα κατά των Βρυξελλών.
Η Ε.Ε. πρόκειται να χτυπήσει ηχηρό καμπανάκι προς όλες τις πλευρές ότι η ενοποίηση της ενιαίας αγοράς της έχει μείνει πίσω, με την ανταγωνιστικότητά της έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας να φθίνει συνεχώς, σύμφωνα με προσχέδιο νέας έκθεσης που βασίζεται στα συμπεράσματα του πρώην προέδρου της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, και η οποία περιήλθε στην κατοχή του Bloomberg.
Η έκθεση αποτυπώνει τους σημαντικούς κινδύνους που απορρέουν από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και τις στρατηγικές εξαρτήσεις, στις οποίες μια ανοικτή οικονομία, όπως αυτή της Ε.Ε., είναι εκτεθειμένη. Ωστόσο, δεν συστήνει κάποια νέα σχέδια πολιτικής ή συγκεκριμένες δράσεις. Το θέμα είναι ότι η Ε.Ε. βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα σε μια νέα εμπορική διαμάχη με την Κίνα και στις «αρπακτικές» διαθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ υποφέρει από διαρθρωτικά υψηλό κόστος ενέργειας, που είναι δύο έως τρεις φορές υψηλότερο συγκριτικά με τις ΗΠΑ.
Κλιματικοί στόχοι
Το υψηλότερο ενεργειακό κόστος απειλεί τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα, στην οποία η Ευρώπη έχει θέσει ως στόχο να φθάσει το 2050. Για να περιορίσει, δε, τις εκπομπές που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η Ε.Ε. θέλει να στηριχθεί στην ηλεκτροκίνηση, όπου έχει μείνει όμως και εδώ πίσω. Η περιοχή υπολείπεται τα μέγιστα και έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας στον ψηφιακό τομέα, με την έκθεση να επισημαίνει ότι είναι έδρα μόλις 263 unicorns (νεοφυείς επιχειρήσεις με αξία 1 δισ. δολαρίων) συγκριτικά με τις 1.539 των ΗΠΑ και τις 387 της Κίνας.
Γερμανικό πλεόνασμα
Και όλα αυτά, την ώρα που το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας με τις ΗΠΑ ξεπέρασε τα 65 δισ. ευρώ το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2024, υψηλότερα από το ρεκόρ των 63,3 δισ. ευρώ ολόκληρου του 2023, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας. Ενώ η εξέλιξη αυτή είναι ενθαρρυντική για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, που βρίσκεται σε στασιμότητα εδώ και δύο χρόνια και όπως δείχνουν τα πράγματα θα συνεχιστεί και φέτος εάν δεν υπάρξει κάποιος σημαντικός καταλύτης, αποτελεί νέα θρυαλλίδα στις σχέσεις της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ, αφού ήδη ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει την Ε.Ε. ότι θα προχωρήσει σε δασμούς 10% έως 20% αν δεν αυξήσει τις αγορές αμερικανικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένου του LNG, για να αντιστραφεί το εμπορικό της πλεόνασμα με τις ΗΠΑ που ανήλθε στα 135 δισ. δολάρια το 2022.
Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα επηρεαστεί τόσο πολύ όσο η Γερμανία, επισημαίνουν αναλυτές στο Reuters, με τις ΗΠΑ να ετοιμάζονται να ορθώσουν νέους εμπορικούς δασμούς, καλώντας τους γερμανικούς βιομηχανικούς κολοσσούς να μετεγκατασταθούν στην Αμερική.
Το ενδεκάμηνο του 2024 οι γερμανικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 2,3%, στα 149,9 δισ. ευρώ, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Αυτό που φοβούνται τα μέγιστα οι Βρυξέλλες είναι η άμεση κατάργηση των πολιτικών Μπάιντεν μόλις ο Τραμπ αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου. Ήδη, αξιωματούχοι της Ε.Ε. αναλύουν εκατοντάδες νομοθετικά διατάγματα και κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τον Τζο Μπάιντεν εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα τα ακυρώσει, ανατρέποντας εν δυνάμει τις εξωτερικές σχέσεις και το εμπόριο. Κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδωσαν εντολή να επανεξεταστούν διατάγματα Μπάιντεν -από κυρώσεις κατά της Ρωσίας έως το εμπόριο και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο- προκειμένου να διερευνηθεί ποιες ανατροπές θα μπορούσαν να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ένωση ή να υπονομεύσουν τα δικά της μέτρα, σύμφωνα με τους FT επικαλούμενοι πηγές. Η βιασύνη αυτή υπογραμμίζει την ανασφάλεια της Ε.Ε. για τις πιθανές ενέργειες του Τραμπ όταν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
Η στάση έναντι της Ρωσίας
Τις τελευταίες ημέρες ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας ή επιβολής δασμών στη Δανία έτσι ώστε να την αναγκάσει να πωλήσει τη Γροιλανδία. Έχει προτείνει επίσης ο Καναδάς να γίνει η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ, καθώς και να αποκτήσει τη Διώρυγα του Παναμά. Η μεγαλύτερη ωστόσο ανησυχία της Ε.Ε. είναι ότι ο Τραμπ θα ανατρέψει τα πολλαπλά διατάγματα του Μπάιντεν που επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία από το 2022.
Οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. ευελπιστούν ότι ο Τραμπ θα διατηρήσει αυτές τις κυρώσεις για να τις χρησιμοποιήσει ως πιθανό μοχλό πίεσης σε οποιεσδήποτε πιθανές διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα για κατάπαυση του πυρός.
Η Κομισιόν το περασμένο καλοκαίρι συγκρότησε μια εσωτερική ομάδα ανώτερων αξιωματούχων προκειμένου να σχεδιάσει τις πιθανές επιπτώσεις μιας δεύτερης προεδρίας Τραμπ και πώς να τις περιορίσει ή να τις αντιμετωπίσει.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό σε ζητήματα όπως πιθανές εμπορικές συγκρούσεις, μειωμένη υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και αλλαγή στη δέσμευση της Ουάσιγκτον στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Το πόρισμα του Πεκίνου
H Κίνα διαμήνυσε την Πέμπτη ότι τα μέτρα της Ε.Ε. για την προστασία των εταιρειών της από ξένες επιδοτήσεις αποτελούν εμπόδιο στο εμπόριο και τις επενδύσεις, ανοίγοντας νέο κεφάλαιο στην κλιμακούμενη εμπορική διαμάχη μεταξύ των δύο πλευρών. Το υπουργείο Εμπορίου δημοσιοποίησε τα ευρήματα της έρευνάς του σχετικά με τον κανονισμό της Ε.Ε. για τις ξένες επιδοτήσεις, επισημαίνοντας την «επιλεκτική εφαρμογή» ως μείζον θέμα. Η έρευνα ξεκίνησε τον Ιούλιο του περασμένου έτους, αφού η Ε.Ε. άρχισε να εξετάζει τις κινεζικές επιδοτήσεις για ηλεκτρικά οχήματα.
