Η συνεχής άνοδος των τιμών των ακινήτων, αλλά και η αύξηση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δείχνουν να ανησυχούν την Τράπεζα της Ελλάδας, αφού αποτελούν παράγοντες ενδεχόμενου συστημικού κινδύνου για το πρώτο τρίμηνο 2025.
Με βάση τους δείκτες που καταρτίζει η κεντρική τράπεζα, οι τιμές στα οικιστικά ακίνητα καταγράφουν αύξηση 7,8% για το γ’ τρίμηνο του 2024. Την ίδια ώρα, υπάρχει η διάθεση των τραπεζών να δώσουν νέα στεγαστικά δάνεια, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη η προσπάθεια της κυβέρνησης να λύσει το – υπαρκτό – στεγαστικό πρόβλημα. Οι παράγοντες αυτοί εκτιμάται ότι θα συντηρήσουν την άνοδο των τιμών και άρα τις χορηγήσεις όλων και μεγαλύτερων στεγαστικών δανείων. Αυτό με την σειρά του μπορεί δυνητικά να οδηγήσει σε νέες επισφάλειες και νέα κόκκινα δάνεια. Η ΤτΕ καταγράφει για τον περασμένο Νοέμβριο αύξηση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα κατά 10%. Η άνοδος οφείλεται κυρίως στις επιχειρήσεις, για τις οποίες η πιστωτική επέκταση έφτασε το Νοέμβριο το 15,8%, ενώ για τους ιδιώτες την ίδια περίοδο καταγράφεται μείωση του νέου δανεισμού κατά 0,6%.
Το στοιχείο που μαρτυρά έναν ενδεχόμενο συστημικό κίνδυνο, είναι το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο η δανειακή επιβάρυνση του ιδιωτικού τομέα είχε φτάσει το 51,1% του ΑΕΠ (μαζί με τα κόκκινα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί σε servicers). Μάλιστα, η δανειακή επιβάρυνση από τα επιχειρηματικά δάνεια έχει φτάσει το 31,4% του ΑΕΠ, ενώ για τα στεγαστικά, με βάση τα στοιχεία του Μαρτίου του 2024, ήταν το 25% του ΑΕΠ. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι τα κόκκινα δάνεια τα οποία έχουν βγει από τους ισολογισμούς των τραπεζών, συνεχίζουν να επιβαρύνουν την οικονομία , αφού εκκαθαρίζονται με αργούς ρυθμούς. Άρα, αν υπάρξει μια νέα ζήτηση για νέα στεγαστικά δάνεια, λόγω της επιδείνωσης του στεγαστικού προβλήματος, μπορεί να προκύψει ένα νέο κύμα κόκκινων δανείων.
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
Έμμεσα η Τράπεζα της Ελλάδα εντάσσει στους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν συστημικό κίνδυνο και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το οποίο στο 11μηνο διαμορφώθηκε στα 11,5 δισ. ευρώ.
Εκτός από το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί και απειλή για την ανάπτυξη της οικονομίας. Τούτο διότι το έλλειμμα αυξάνεται κατά κύριο λόγο από το εμπορικό έλλειμμα έχοντας ως μόνο αντίβαρο τον τουρισμό. Για φέτος και τον επόμενο χρόνο, η ανάγκη να αξιοποιηθούν στο σύνολο τους τα κονδύλια ύψους 36 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για να ολοκληρωθούν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει το ισοζύγιο τρεχουσών να επιδεινωθεί περαιτέρω. Ως γνωστό, η μεγάλη αύξηση των επενδύσεων μέχρι και το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης θα προκαλέσει αυτόματα και αύξηση των εισαγωγών αφού είναι απαραίτητος μηχανολογικός εξοπλισμός, ο οποίος δεν θα παράγεται στην Ελλάδα και θα πρέπει να εισαχθεί από το εξωτερικό. Η ασύμμετρη σχέση της αξίας των εισαγωγών έναντι της αξίας των εξαγωγών στέλνει εισόδημα που παράγεται στην Ελλάδα στο εξωτερικό.
Ωστόσο, συνολικά η Τράπεζα της Ελλάδας, επιβεβαιώνει την εκτίμηση περί απουσίας υπέρμετρης πιστωτικής επέκτασης. Συμπερασματικά, οι κυκλικοί συστημικοί κίνδυνοι στην Ελλάδα για το α’ τρίμηνο του 2025, παραμένουν περιορισμένοι και το περιβάλλον κινδύνου εμφανίζεται ουδέτερο.
