Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται τις επόμενες ημέρες οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, για το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας. Οι εξαγγελίες αυτές έρχονται στον απόηχο της παρουσίασης του σχεδίου “ReArm Europe” από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πακέτο “ReArm Europe”, που στοχεύει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, περιλαμβάνοντας ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, παρουσιάστηκε πρόσφατα από την πρόεδρο της Κομισιόν και υιοθετήθηκε από τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της περασμένης εβδομάδας.
Η “Ασπίδα του Αχιλλέα”
Κομβικό ρόλο στο νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας αναμένεται να έχει ο αντιαεροπορικός “Θόλος” ή αλλιώς “Ασπίδα του Αχιλλέα”. Η χώρα διαθέτει ήδη αντιαεροπορική – αντιβαλλιστική άμυνα, στην οποία συμμετέχουν κατ’ αρχήν τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς και τα αντιαεροπορικά συστήματα του Στρατού Ξηράς του Πολεμικού Ναυτικού και της Αεροπορίας και άλλα οπλικά συστήματα, τα οποία έχουν δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας, είτε σημείου είτε περιοχής, που συνδράμουν στον “Θόλο” με δυνατότητα hard kill.
Ωστόσο, αναμένεται να προστεθούν νέα στοιχεία που θα αλλάξουν τα δεδομένα. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, σχεδιάζεται ήδη η δραστική αναβάθμιση του “Θόλου” με την προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων που έχουν δοκιμαστεί στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για το SPYDER και το BARAK MX, για κάλυψη απειλών σε αποστάσεις από τα 20 έως τα 150 χιλιόμετρα.
Σε αυτό, partner των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θα είναι οι ισραηλινές IAI (η οποία έχει και τον μετοχικό έλεγχο της Intracom Defense) και Rafael για τις διαδικασίες hard kill, με τα ανωτέρω βλήματα, οι οποίες έχουν ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), η οποία θα είναι και συνεργάτης, αλλά και συμμέτοχος με δικά της συστήματα, που θα διαμορφώνουν το soft kill. Δηλαδή την αντιμετώπιση απειλών με συστήματα που δεν περιλαμβάνουν απαραίτητα και οπλισμό, αλλά κυρίως συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.
Στο πεδίο αυτό προβλέπεται η απόκτηση ενός οπλικού συστήματος, που αντιμετωπίζει τα διάφορα drones κατηγορίας micro και mini, ακόμη και σε διαμόρφωση σμήνους (swarm). Βασικό χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η εκπομπή παρεμβολών, που αποβλέπει στην απώλεια ελέγχου του drone από τον χειριστή του, ενώ παράλληλα έχει ικανότητες αναγνώρισης και ταυτοποίησης των απειλών. Σε αυτήν την κατηγορία, ρόλο θα διαδραματίσει η ΕΑΒ με τα συστήματα “Κένταυρος” (που ήδη έχει δοκιμασθεί με επιτυχία στο πλαίσιο της επιχείρησης ΑΣΠΙΔΕΣ) και “Υπερίων” που διαμορφώνουν το soft kill, όπως επίσης και ta anti-drone συστήματα που εξελίσσει η εταιρεία.
Ο “Κένταυρος”
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο “Κένταυρος” αρχικά αναπτύχθηκε ως χερσαίο σύστημα άμυνας, οπότε και η συμμετοχή του στον “Θόλο” δεν θα απαιτήσει περαιτέρω ανάπτυξη.
Το σύστημα “Κένταυρος” αποτελεί μια επαναστατική λύση στον τομέα του ηλεκτρονικού πολέμου, σχεδιασμένη για να αντιμετωπίζει τις ασύμμετρες απειλές, όπως τα UAV και τα drones, με καινοτόμες ηλεκτρονικές τεχνολογίες αντί των παραδοσιακών πυραυλικών συστημάτων. Το μεγάλο πλεονέκτημά του είναι ότι επιτρέπει την εκτεταμένη εξοικονόμηση πόρων σε σύγκριση με τα παραδοσιακά συστήματα. Ενώ το κόστος ενός UAV τύπου Χούθι κυμαίνεται από 30.000 έως 40.000 ευρώ, η αντίστοιχη χρήση πυραυλικών συστημάτων για την εξουδετέρωσή τους μπορεί να ξεκινά από 100.000 και να φτάνει μέχρι 5.000.000 ευρώ. Αντιθέτως, το κόστος χρήσης του Κένταυρου για κάθε αποστολή περιορίζεται σε μερικά λεπτά του ευρώ λόγω της ελάχιστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Παράλληλα, η δυνατότητα συνεχούς λειτουργίας χωρίς την ανάγκη αντικατάστασης πυρομαχικών, εξασφαλίζει αδιάλειπτη προστασία και επιχειρησιακή υπεροχή, καθιστώντας το σύστημα ιδανικό για την άμυνα κρίσιμων υποδομών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Επιπλέον, το κόστος λειτουργίας του είναι μόλις το ένα τέταρτο ενός πυραύλου Aster, γεγονός που ενισχύει τη σχέση κόστους-οφέλους και καθιστά τη χρήση του στρατηγικά ελκυστική.
Ο “Κένταυρος” διακρίνεται επίσης και για την ταχύτητα ανίχνευσης και προειδοποίησης, επιτρέποντας άμεση αντίδραση στις απειλές πριν αυτές καταστούν επικίνδυνες. Παράλληλα, η ανοιχτή αρχιτεκτονική του επιτρέπει την εύκολη αναβάθμιση και προσαρμογή του με νέους αισθητήρες και τεχνολογίες, διασφαλίζοντας τη διαρκή αποτελεσματικότητά του απέναντι σε εξελισσόμενες απειλές.
Η ευελιξία του Κένταυρου είναι ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε στατικές θέσεις όσο και σε κινητές πλατφόρμες, όπως πλοία και αεροσκάφη, παρέχοντας προσαρμοστικότητα σε διαφορετικά επιχειρησιακά περιβάλλοντα.
Ο “Υπερίων”
Ο “Υπερίων” είναι ένα νέο προηγμένο σύστημα ανίχνευσης, εντοπισμού και εξουδετέρωσης σμηνών drones κατηγορίας 1 και 2. Οι αρχικές δοκιμές έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και το πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη. Διαθέτει παθητική τεχνολογία τρισδιάστατης ανίχνευσης και σύγχρονο σύστημα αντιμετώπισης drones, παρέχοντας πλήρη κάλυψη και προς τις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Μπορεί να λειτουργεί μεμονωμένα, σε συνδυασμό ή σε πλήρη ταυτόχρονη ανάπτυξη, χωρίς την ανάγκη για κινούμενα μέρη.
Ενδεικτικά, το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προστασία από περιφερόμενα πυρομαχικά τόσο σε αποβατικά σκάφη ειδικών επιχειρήσεων όσο και σε άρματα μάχης του Στρατού Ξηράς. Η διαμόρφωσή του επιτρέπει την εγκατάστασή του τόσο σε σταθερές όσο και σε κινητές πλατφόρμες.
Ο “Αρχύτας” και οι αναβαθμίσεις F-16
Επίσης η ΕΑΒ έχει διαμορφώσει και το anti-Bayraktar UAV “Αρχύτας”, το οποίο βρίσκεται σε τελικό στάδιο ανάπτυξης και θα παρουσιαστεί σε μερικούς μήνες στη ΔΕΘ.
Στο νέο περιβάλλον μάχης που διαμορφώνουν οι επιχειρησιακές συνθήκες στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αλλά και το Αιγαίο, με τα drones και τα μη επανδρωμένα αεροχήματα (UAV’s) να κάνουν ολοένα πιο αισθητή την παρουσία τους στα πεδία των αντιπαραθέσεων αλλά και των μαχών, η Ελλάδα ετοιμάζει τη δική της απάντηση, μέσω του “Αρχύτα”. Πρόκειται για ένα UAV με ξεχωριστές δυνατότητες, καθώς στην παγκόσμια αγορά δεν υπάρχει άλλο οπλικό σύστημα του είδους με διαμόρφωση κάθετης αποπροσγείωσης, μεγάλη αυτονομία και δυνατότητα μεταφοράς φορτίου.
Παράλληλα, συνεχίζεται το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 σε Viper. Υπενθυμίζεται ότι μέσα στον Φεβρουάριο η ΕΑΒ παρέδωσε στην Πολεμική Αεροπορία τρία αναβαθμισμένα Viper – το 31ο, το 32ο και το 33ο. Με την παράδοση 33 αεροσκαφών και τη διαδικασία να επιταχύνεται, διαμορφώνεται πλέον η προοπτική ολοκλήρωσης της αναβάθμισης και των 82 αεροσκαφών έως το 2027, όπως προβλέπει ο σχεδιασμός της ΠΑ, με το 34ο αεροσκάφος να παραδίδεται την επόμενη εβδομάδα.
Επόμενος στόχος είναι και η αναβάθμιση και των παλαιότερων μαχητικών F-16 block 50 (Παράδοσης 1993) σε διαμόρφωση Viper. Τα αεροσκάφη αυτά έχουν ήδη υποστεί δομικό εκσυγχρονισμό MLU από την ΕΑΒ πριν μερικά χρόνια και για τον λόγο αυτό θεωρείται ότι έχουν το airworthiness ώστε να μπουν στο πρόγραμμα των Viper και να υπηρετήσουν την Αεροπορία για αρκετά ακόμη χρόνια.
Ευκαιρία για την αμυντική βιομηχανία και την ΕΑΒ
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα “ReArm Europe”, που προβλέπει την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία και ανοίγει σημαντικές προοπτικές για την ελληνική αμυντική βιομηχανία. Για την ΕΑΒ, η οποία έχει βασικό μέτοχο το υπουργείο Οικονομικών και εποπτεύεται από το υπουργείο Άμυνας, θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη για την εξυγίανσή της και την προσέλκυση νέων κεφαλαίων. Όπως εκτιμούν πηγές της αγοράς, μέσω της αναμόρφωσης του επιχειρηματικού της μοντέλου και της άρσης θεσμικών περιορισμών, η εταιρεία θα μπορούσε να ενισχύσει την στρατηγική της ευελιξία και να καταστεί πιο ανταγωνιστική στη διεθνή αγορά. Με δυο λόγια, εφόσον η ΕΑΒ ξέφευγε από τον στενό διαχειριστικό κλοιό του δημοσίου και μπορούσε να λειτουργήσει αλλά και να χρηματοδοτηθεί υπό ιδιωτικά κριτήρια θα είχε τη δυνατότητα να ξεδιπλώσει τα φτερά της σε διεθνές επίπεδο.
