Οι γεωπολιτικές εντάσεις, και ιδιαίτερα η αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας, παραμένουν στο επίκεντρο της ναυτιλιακής βιομηχανίας, δημιουργώντας ένα ασταθές περιβάλλον για τις θαλάσσιες μεταφορές. Παρότι οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ περί ενδεχόμενης μείωσης δασμών έφεραν ένα προσωρινό ράλι ανακούφισης στις αγορές, οι αναλυτές προειδοποιούν πως οι αλλαγές στις εμπορικές ροές είναι ήδη ορατές.
Η ανακατεύθυνση φορτίων, η ενίσχυση του ρόλου νέων προμηθευτών και η μεταβολή των παραδοσιακών εμπορικών διαδρομών είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες. Σύμφωνα με τον ναυλομεσιτικό οίκο Intermodal, οι υψηλοί δασμοί —που φτάνουν ακόμη και το 145%— έχουν πλήξει σημαντικά τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα.
Ενδεικτικά, το 2024 οι ΗΠΑ εξήγαγαν περίπου 10,7 εκατ. τόνους μεταλλουργικού άνθρακα στην Κίνα, σημειώνοντας αύξηση 81% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, οι νέοι δασμοί οδήγησαν τους Αμερικανούς εξαγωγείς σε άλλες αγορές, με την Ινδία να αναδεικνύεται σε βασικό αποδέκτη λόγω της αυξανόμενης ζήτησης στη χαλυβουργία.
Στο μεταξύ, η Μογγολία φαίνεται να είναι η μεγάλη κερδισμένη της νέας ισορροπίας, εξάγοντας 56,8 εκατ. τόνους άνθρακα στην Κίνα μέσα στο 2024 — σχεδόν το 46% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Η ασιατική χώρα επενδύει δυναμικά στις σιδηροδρομικές της υποδομές για να μειώσει το κόστος και να ενισχύσει τη ροή των φορτίων προς την κινεζική ενδοχώρα.
Παράλληλα, Ρωσία και Αυστραλία επιχειρούν να καλύψουν το κενό των ΗΠΑ. Η Ρωσία εξήγαγε 30,5 εκατ. τόνους μέσα στο 2024, εκμεταλλευόμενη τη γεωγραφική της θέση και τις χαμηλές τιμές λόγω κυρώσεων. Η Αυστραλία, από την άλλη, επανήλθε δυναμικά στην αγορά, φτάνοντας τους 10,4 εκατ. τόνους — μια εντυπωσιακή αύξηση 270% σε ετήσια βάση.
Η Ινδία, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ενισχύει τη θέση της ως κορυφαίος αγοραστής. Μεγάλες βιομηχανίες, όπως οι Tata Steel, JSW Steel και AMNS, αυξάνουν τη δυναμικότητα παραγωγής τους, με εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για επιπλέον 20 εκατ. τόνους έως το 2027.
Ωστόσο, η μεταβολή των εμπορικών διαδρομών φέρνει και προκλήσεις για τη ναυτιλία. Η στροφή σε αγορές πιο κοντά στην Κίνα σημαίνει μικρότερες αποστάσεις και λιγότερα τονο-χιλιόμετρα για τα bulk carriers. Παρά την οριακή αύξηση της συνολικής εμπορικής δραστηριότητας (+0,8% το 2025), η μειωμένη μεταφορά σε ναυτικά μίλια επηρεάζει αρνητικά τη ζήτηση για πλοία.
Εξελίξεις και στις αγορές LNG και containerships
Η αβεβαιότητα δεν περιορίζεται μόνο στα bulk φορτία, αλλά αγγίζει και την αγορά LNG. Όπως σημειώνει η Drewry, ενώ ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στο LNG για το 2025, μια ενδεχόμενη παράτασή του θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις.
Σε περίπτωση κλιμάκωσης, η αγορά LNG θα δει επιβράδυνση στις αποστολές, πίεση στις τιμές και καθυστερήσεις στα νέα project μεταφοράς. Η μειωμένη ζήτηση τονο-μιλίων αναμένεται να επιδεινώσει την υφιστάμενη πτώση των ναύλων, θέτοντας σε αμφισβήτηση την ανάκαμψη που αναμενόταν προς τα τέλη της δεκαετίας.
Η Κίνα εξακολουθεί να αποφεύγει τις εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, και η εξάρτησή της από προμηθευτές όπως το Κατάρ, η Ρωσία και η Αυστραλία αυξάνεται. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση, η ναυτιλία θα χάσει πολύτιμα τονο-χιλιόμετρα, καθώς οι εναλλακτικοί προορισμοί είναι πιο κοντά.
Στην αγορά των containerships, η Drewry Supply Chain Advisors καταγράφει μείωση στις τιμές των εμπορευματοκιβωτίων. Ο σύνθετος Παγκόσμιος Δείκτης μειώθηκε κατά 3%, φτάνοντας στα 2.192 δολάρια ανά κοντέινερ 40 ποδιών. Η πίεση στους ναύλους αναμένεται να συνεχιστεί, λόγω της πτώσης στη ζήτηση και της γενικότερης αβεβαιότητας που προκαλούν οι δασμοί και οι γεωπολιτικές εντάσεις.
