Τελικά επετεύχθη ανατροπή και η πρόταση της αρμόδιας επιτροπής του ΙΜΟ που υποστηρίχθηκε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συγκέντρωσε μόνο 49 ψήφους, με αποτέλεσμα να μην εγκριθεί ο κανονισμός για την επιβολή του ενιαίου περιβαλλοντικού φόρου και του χρονοδιαγράμματος για την αποαπανθρακοποίηση των ναυτιλίας.
Οι τέσσερις μεγάλες χώρες, ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία και Σαουδική Αραβία, παρά τις γεωστρατηγικές τους αντιθέσεις και αντιπαλότητες συμμάχησαν και κατόρθωσαν να επικρατήσουν.
Η πρόταση αναβολής για την ψήφιση του κανονισμού για το Net Zero υποβλήθηκε από τη Σιγκαπούρη, αλλά τέθηκε σε ψηφοφορία από τη Σαουδική Αραβία.
Το αποτέλεσμα ήταν 57 χώρες να ψηφίσουν υπέρ της αναβολής, έναντι 49 που ήθελαν να εγκριθεί με ορισμένες τροποποιήσεις ο κανονισμός. Υπήρξαν και 8 χώρες που απείχαν από την ψηφοφορία.
Επισημαίνεται ότι η Σαουδική Αραβία, μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και του Ιράν, άσκησαν τρομακτικές πιέσεις σε χώρες που επηρέαζαν προκειμένου να ακυρώσουν το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών.
Υπενθυμίζεται ότι πριν από μία εβδομάδα, η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού, τάχθηκε υπέρ της αναβολής και της συγκρότησης επιτροπής για να συνεχιστεί η διαβούλευση του κανονισμού.
«Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών χαιρετίζει την πρόταση που έχει υποβληθεί από ομάδα κρατών για τη δημιουργία νέας υποεπιτροπής που θα αναπτύξει τις κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής μετά την υιοθέτηση του πλαισίου, είχε τονίσει η Μελίνα Τραυλού, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Lloyds List και είχε επισημάνει: «Ελπίζουμε ότι αυτή η υποεπιτροπή θα ενσωματώσει όλη την εμπειρία και την ανεκτίμητη τεχνική γνώση που είναι απολύτως απαραίτητη για την ανάπτυξη της διαδικασίας εφαρμογής. Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία να περισώσουμε κάποια κομμάτια. Ως κλάδος, έχουμε πολλά να προσφέρουμε σε ό,τι αφορά τη γνώση και την κατανόηση των προκλήσεων, και πρέπει να ακουστούμε».
Ο Αρσένιο Ντομίνγκεζ, Γενικός Γραμματέας του ΙΜΟ, φανερά απογοητευμένος, δήλωσε: «Δεν έχω πολλά να σας πω αυτή τη στιγμή, και αυτό δεν συμβαίνει συχνά».
Διπλωματικοί κύκλοι, μετά την ψηφοφορία σχολίασαν ότι «η πολυδιαφημισμένη στρατηγική μηδενικών εκπομπών είναι απίθανο να αναβιώσει ενόψει τόσο ισχυρής αντίθεσης».
Είναι γεγονός ότι πλέον το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, επί της ουσίας, αναβάλλει οποιαδήποτε συζήτηση για ένα έτος, και οι αντιπρόσωποι υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση θα μπορούσε να σημάνει το τέλος ολόκληρης της διαδικασίας.
Τα πιο οικονομικά ισχυρά έθνη του κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, ψήφισαν και οι δύο υπέρ της παράτασης της διαδικασίας, μαζί με τα δύο μεγαλύτερα κράτη σημαίας, τον Παναμά και τη Λιβερία.
Η Ελλάδα και η Κύπρος απείχαν της ψηφοφορίας, αποδεχόμενες τις απόψεις και τις ισχυρές πιέσεις που άσκησαν οι Έλληνες εφοπλιστές και στις δύο χώρες.
Υπενθυμίζεται ότι οι μεγαλύτεροι Έλληνες εφοπλιστές, όπως ο Γιώργος Προκοπίου, η Μαρία Αγγελικούση, ο Βαγγέλης Μαρινάκης, ο Γιώργος Οικονόμου, ο Πόλυς Β. Χατζηιωάννου, η Ιωάννα Προκοπίου, είχαν ταχθεί κατά της ψήφισης και ζητούσαν χρόνο προκειμένου να ενσωματωθούν οι προβληματισμοί τους στον νέο κανονισμό.
Έγκυροι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι πλέον, κάθε χώρα ή περιοχή θα προχωρήσει μόνη της, ξεκινώντας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με διάχυτο φόβο μεταξύ της βιομηχανίας ότι σε πολλές περιπτώσεις τα διαφορετικά φορολογικά συστήματα θα μεταφραστούν σε πρόσθετα έσοδα χωρίς κανένα όφελος για τη μετάβαση.
Ο Θωμάς Καζάκος, Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, σχολιάζοντας τις εξελίξεις είπε:
«Είμαστε απογοητευμένοι που τα κράτη μέλη δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μια μελλοντική πορεία σε αυτή τη συνάντηση. Η βιομηχανία χρειάζεται σαφήνεια για να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες επενδύσεις για την απαλλαγή του ναυτιλιακού τομέα από τον άνθρακα, σύμφωνα με τους στόχους που ορίζονται στη στρατηγική του ΙΜΟ για τα αέρια θερμοκηπίου».
Οι Δανοί εφοπλιστές, μέσω του οργάνου εκπροσώπησής τους, Danish Shipping, χαρακτήρισαν «απογοητευτικό» το αποτέλεσμα.
«Μετά από δύο ημέρες αδιέξοδων συνομιλιών στην αίθουσα διαπραγματεύσεων, ο ΙΜΟ αποφάσισε να αναβάλει την ψηφοφορία για τη συμφωνία», τονίζουν στην ανακοίνωση τους οι Δανοί εφοπλιστές και προσέθεσαν ότι οι διαπραγματεύσεις υποκινήθηκαν από γεωπολιτικά συμφέροντα με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό της πράσινης μετάβασης της ναυτιλίας.
«Δυστυχώς, δεν υπάρχει επαρκής πολιτικής θέληση για να τελειώσει η δουλειά αυτή την εβδομάδα. Οι προσπάθειες για την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας συνεχίζονται», δήλωσε η Anne H. Steffensen, Director General και CEO της Danish Shipping.
Η Anne H. Steffensen, χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «μεγάλη απογοήτευση», δηλώνοντας: «Δεν ήρθαμε γι’ αυτό. Ήρθαμε εδώ για να καταλήξουμε επιτέλους σε μια κρίσιμη συμφωνία για το κλίμα για τη διεθνή ναυτιλία». Πρόσθεσε ότι «οι γεωπολιτικές εντάσεις και μια νέα παγκόσμια τάξη έχουν βρει τον δρόμο τους – και στον ΙΜΟ».
O Managing Director της INTERTANKO, Tim Wilkins, επισήμανε: «Η αναβολή μας δίνει χρόνο να βελτιώσουμε το ενιαίο κανονιστικό πλαίσιο για τη μείωση των εκπομπών της ναυτιλίας. Ας αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία για να συνεργαστούμε και να αντιμετωπίσουμε τις ασαφείς πτυχές και τις ανησυχίες σχετικά με το NZF που έθεσαν τα μέλη της INTERTANKO».
Ο Tim Wilkins τόνισε επίσης ότι «υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη ότι ο κλάδος παραμένει αδρανής, περιμένοντας αυτή την απόφαση, ενώ στην πραγματικότητα, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο κλάδος έχει μειώσει δραστικά τις εκπομπές του τα τελευταία 10-15 χρόνια και θα συνεχίσει να το κάνει, καθώς αυτό είναι απλά λογικό από επιχειρηματική και ηθική άποψη».
Η απόφαση για την αναβολή της συμφωνίας αποτελεί πλήγμα, όπως αναφέρουν διεθνείς αναλυτές, για την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, οι οποίες πιέζουν για μια πιο πράσινη παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία και για τη θέσπιση ενός μηχανισμού τιμολόγησης για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Η Ουάσινγκτον και το Ριάντ, οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί πετρελαίου στον κόσμο, αντιστάθηκαν σθεναρά στην επιβολή τιμής άνθρακα στη ναυτιλία κατά τη διάρκεια συνομιλιών στο Λονδίνο στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό.
Να θυμίσουμε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τα κράτη μέλη του ΙΜΟ την Πέμπτη να ψηφίσουν «όχι», λέγοντας στην πλατφόρμα του Truth Social ότι η Ουάσινγκτον «δεν θα υποστηρίξει αυτόν τον παγκόσμιο πράσινο νέο απάτη φόρου στη ναυτιλία και δεν θα τον τηρήσει με κανέναν τρόπο».
«Η καθυστέρηση αφήνει τον ναυτιλιακό τομέα να βυθίζεται σε αβεβαιότητα», δήλωσε ο Φάιγκ Αμπάσοφ, διευθυντής ναυτιλίας στην περιβαλλοντική ομάδα Transport & Environment.
Η Δρ. Άλισον Σο, Διευθύντρια του ΙΜΟ, δήλωσε ότι η καθυστέρηση «αφήνει τον ναυτιλιακό κλάδο να βυθίζεται στην αβεβαιότητα», αλλά σημείωσε ότι «αυτή η εβδομάδα έδειξε επίσης ότι υπάρχει σαφής επιθυμία για πρασίνισμα της ναυτιλιακής βιομηχανίας, ακόμη και παρά τον εκφοβισμό των ΗΠΑ».
Ο Patrick Verhoeven, διευθύνων σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Λιμένων, χαρακτήρισε ως «σημαντικό πισωγύρισμα για τη ναυτιλιακή βιομηχανία», προειδοποιώντας ότι η καθυστέρηση «απλώς θα ανοίξει την πόρτα για περισσότερα εθνικά και περιφερειακά μέτρα, τα οποία θα προστεθούν σε ένα ήδη πολύπλοκο κανονιστικό μωσαϊκό με αποτέλεσμα ακούσιες συνέπειες».
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ναυτιλίας, αναγνωρίζοντας τις δύσκολες διαπραγματεύσεις, υπογράμμισε τη σημασία της αξιοποίησης του επόμενου έτους για την αποσαφήνιση και την ανάπτυξη του πλαισίου.
Η ναυτιλιακή βιομηχανία τακτικών γραμμών έχει επενδύσει 150 δισεκατομμύρια δολάρια σε πλοία σχεδιασμένα να λειτουργούν με πράσινα καύσιμα και παραμένει προσηλωμένη στην επίτευξη μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Ο Ralph Regenvanu, Υπουργός Κλιματικής Αλλαγής του Βανουάτου, εξέφρασε ιδιαίτερη ανησυχία από την οπτική γωνία των χωρών που είναι ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή: «Αυτό είναι απαράδεκτο, δεδομένης της επείγουσας ανάγκης που αντιμετωπίζουμε ενόψει της επιταχυνόμενης κλιματικής αλλαγής. Η αποτυχία του ΙΜΟ να υιοθετήσει το πλαίσιο αυτή την εβδομάδα σηματοδοτεί την αποτυχία αυτού του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών να δράσει αποφασιστικά για την κλιματική αλλαγή».
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Μάικ Βαλτς και ο υπουργός Εξωτερικών Μαρκ Ρούμπιο χαρακτήρισαν το αποτέλεσμα ως νίκη, δηλώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «απέτρεψαν μια μαζική αύξηση φόρων από τον ΟΗΕ στους Αμερικανούς καταναλωτές».
Το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework) περιλαμβάνει απαιτήσεις για σταδιακή μείωση της έντασης των αερίων του θερμοκηπίου στα ναυτιλιακά καύσιμα, με τα πλοία που εκπέμπουν περισσότερο από το επιτρεπόμενο να υποχρεούνται να πληρώνουν, ενώ τα ενεργειακά αποδοτικά πλοία μπορούν να κερδίζουν και να εμπορεύονται τις πλεονάζουσες μονάδες. Η καθυστέρηση θα μπορούσε να διακινδυνεύσει τη μη έναρξη ισχύος της συμφωνίας πριν από το 2030, ακόμη και αν εγκριθεί σε ένα χρόνο.
«Λυπούμαστε για τη σημερινή αναβολή της υιοθέτησης της διεθνούς κλιματικής συμφωνίας για τη ναυτιλία. Το IMO Net-Zero Framework είναι απαραίτητο για να προσφέρει στη βιομηχανία τη βεβαιότητα που χρειάζεται και να στείλει ένα σαφές μήνυμα στην αγορά για την παραγωγή καθαρών καυσίμων, που θα επιτρέψουν τη μετάβαση στο μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα», επισήμανε ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ευρωπαίων Πλοιοκτητών (ECSA), Σωτήρης Ράπτης.
