Νέο περιθώριο έως και 2,5 δισ. ευρώ για ελαφρύνσεις με τη μορφή μείωσης φόρων δίνει η αναμενόμενη εξαίρεση της αύξησης των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα, που επεξεργάζεται αυτές τις μέρες η Κομισιόν.
Μέχρι τώρα το οικονομικό επιτελείο σχεδίαζε το πακέτο μείωσης φόρων της φετινής ΔΕΘ με βάση την υπεραπόδοση της οικονομίας το 2024 και την αναμενόμενη υπεραπόδοση του 2025. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα για το 2024 η υπεραπόδοση της οικονομίας, λόγω και των υψηλότερων εσόδων από τη φοροδιαφυγή, υπολογίζεται στα 300-400 εκατ. ευρώ, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν φέτος. Για το 2025 τα έσοδα από φοροδιαφυγή αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν τα 3 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μια ελάχιστη αύξηση 1,2 δισ. ευρώ. Συνεπώς, μόνο από τα έσοδα της φοροδιαφυγής ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος θα είναι περίπου 1,5-1,6 δισ. ευρώ.
Αυτό το ποσό αναμένεται να μεγαλώσει λόγω των σχεδίων της Κομισιόν για εφαρμογή μιας εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.
Το νέο δημοσιονομικό περιθώριο
Το πόσο παραπάνω θα είναι το δημοσιονομικό περιθώριο για νέα μέτρα θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Στη γενική της αρχή, η πρόταση θέλει τις ετήσιες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών να εξαιρούνται από τον υπολογισμό του ελλείμματος. Κρίσιμο σημείο θεωρείται ποιο θα είναι το ελάχιστο ποσοστό του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, το οποίο θα τεθεί ως βάση για τον υπολογισμό της αύξησης των δαπανών. Αν, για παράδειγμα, η βάση είναι το 2% του ΑΕΠ (όπως έχει πέσει στο τραπέζι), η ελάχιστη απαίτηση του ΝΑΤΟ, τότε η Ελλάδα, η οποία για φέτος έχει αμυντικές δαπάνες 3% του ΑΕΠ, θα έχει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο 1% του ΑΕΠ, δηλαδή 2,45 δισ. ευρώ. Αν πάλι ληφθεί υπόψη μόνο η αύξηση των δαπανών, το 2025 σε σχέση με το 2024, τότε ο δημοσιονομικός χώρος που θα προκύψει από το μέτρο θα είναι 860 εκατ. ευρώ.
Η ατζέντα των φόρων
Το ΥΠΕΘΟ κρατάει ανοιχτές τις επιλογές του, επανεξετάζοντας το σύνολο των άμεσων φόρων, πριν επιλέξει τι και πώς θα μειωθεί. Ανάμεσα στις παρεμβάσεις που εξετάζονται περιλαμβάνονται:
– Η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, ώστε να ελαφρυνθούν τα εισοδήματα από 20.001 ευρώ μέχρι και 40.000 ευρώ, όπου εκτιμάται ότι οριοθετείται εισοδηματικά η λεγόμενη μεσαία τάξη, η οποία φορολογείται με συντελεστές από 22% μέχρι και 36%. Παράλληλα εξετάζεται ένας ενδιάμεσος συντελεστής για τα εισοδήματα από 10.001 ευρώ μέχρι και 20.000 ευρώ, όπου ο συντελεστής φορολόγησης αυξάνεται απότομα από το 9% (για εισοδήματα μέχρι και 10.000 ευρώ) στο 22%.
– Το δεύτερο μέτρο που βρίσκεται στο τραπέζι είναι η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30%. Μετά την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την εκτεταμένη χρήση του my data, που αναμένεται να φέρουν φέτος περίπου 3 δισ. ευρώ στα δημόσια ταμεία από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, απαλείφεται η ανάγκη να υπάρχουν τεκμήρια διαβίωσης, όπως ίσχυαν μέχρι και το 2024. Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, το μέτρο εφαρμοζόταν ως αντίβαρο της υψηλής φοροδιαφυγής, η οποία πλέον σταδιακά μειώνεται, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ.
– Το τρίτο μέτρο που εξετάζεται είναι η μείωση της αυτοτελούς φορολόγησης ενοικίων, που αποτελεί αντικίνητρο για ορισμένους ιδιοκτήτες να αυξήσουν την προσφορά στέγης. Σήμερα τα εισοδήματα από τα ακίνητα φορολογούνται ως εξής:
•Με συντελεστή 15% μέχρι το επίπεδο ετήσιου εισοδήματος 12.000 ευρώ.
•Με συντελεστή 35% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 12.001 έως 35.000 ευρώ.
•Με συντελεστή 45% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος πάνω από 35.000 ευρώ.
Η πίεση που ασκείται από τους ιδιοκτήτες ακινήτων αφορά μια πιο κλιμακωτή φορολόγηση, ώστε να μπορούν να διατεθούν περισσότερα ακίνητα για στέγαση.
– Το τέταρτο μέτρο που κερδίζει πόντους στην κυβερνητική ατζέντα είναι η συνέχιση της μείωσης της φορολογίας της εργασίας, η οποία μαζί με τη μείωση κατά 1% για φέτος έχει φτάσει το 5,4% από το 2019. Συγκεκριμένα σχεδιάζεται ένα σύστημα χαμηλότερων εισφορών για γυναίκες και νέους, ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.
– Το πέμπτο μέτρο που εξετάζεται είναι περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, με έμφαση και αυτή τη φορά στις μικρές ιδιοκτησίες. Η μείωση κρίνεται επιβεβλημένη, με δεδομένο ότι με την αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων οι αξίες των ακινήτων σε πολλές μικροαστικές ακόμη και φτωχές περιοχές ανέβηκαν απότομα και μαζί τους αυξήθηκε και ο ΕΝΦΙΑ.
“Φρένο” το τετραετές πλαίσιο
Ωστόσο, φρένο για υπερβολικές μειώσεις φόρων και ελαφρύνσεις βάζει η συνθήκη, ότι η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες θα ισχύσει μόνο για 4 χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι ο σχεδιασμός για τις μειώσεις φόρων θα πρέπει να είναι καλά δομημένος, ώστε οι μειώσεις φόρων και η αύξηση των αμυντικών δαπανών να μην οδηγήσουν σε νέες δημοσιονομικές περιπέτειες, με τη μορφή της υπερβολικής αύξησης του χρέους και τους χρέους όταν θα υπάρξει η ασυλία.
Τούτο, με δεδομένο ότι η Ελλάδα, παρά την πρόοδο που έχει κάνει, συνεχίζει να έχει το υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εντός της Ε.Ε.
