Είναι μια λεπτή και αντιφατική σχέση, όμως στο τοπίο των εμπορικών πολέμων που εξαπολύει ο Τραμπ, προορίζεται αντικειμενικά να βαθύνει: Κίνα και Ε.Ε., ίσως οι τελευταίοι εναπομείναντες θιασώτες της “παγκοσμιοποίησης” και της “πολυμέρειας” σε ένα διεθνές τοπίο όλο περισσότερο κατακερματισμένο και ανταγωνιστικό, στρέφονται αναγκαστικά η μία προς την άλλη.
Το εικονογραφεί αυτό χαρακτηριστικά η επίσκεψη που πραγματοποίησε την Πέμπτη και την Παρασκευή στο Πεκίνο ο επίτροπος Εμπορίου της Κομισιόν, Μάρος Σέφτσοβιτς, προερχόμενος από τις επαφές που είχε εκτάκτως στις αρχές της εβδομάδας στην Ουάσινγκτον.
Οι δύο πλευρές έχουν ήδη βιώσει τη δική τους εκδοχή εμπορικού πολέμου, αν αναλογισθούμε τους δασμούς στο γαλλικό κονιάκ, τους οποίους επέβαλε στην αρχή του έτους η Κίνα, απαντώντας στους επιπλέον δασμούς της Ε.Ε. στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Όμως, η Κίνα δηλώνει έτοιμη για ανοίγματα προς την κατεύθυνση της Ευρώπης.
Η Ε.Ε. θα πρέπει να περιφρουρήσει τα συμφέροντά της και να κάνει μια “λογική επιλογή”, στρεφόμενη περισσότερο προς την Κίνα, δεδομένης της αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ, ανέφερε χαρακτηριστικά άρθρο γνώμης των Global Times, αγγλόφωνης έκδοσης της “Λαϊκής Ημερησίας”, που συνήθως εκφράζει την περισσότερο εθνικιστική πτέρυγα του Κομμουνιστικού Κόμματος. “Καθώς αυξάνεται η αβεβαιότητα για την αμερικανική πολιτική, η Κίνα ως μια βασική υπερδύναμη, διαπρέπει όλο και περισσότερο για τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της”, τόνιζε το ίδιο άρθρο.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Ε.Ε. στην Κίνα, Γενς Έσκελουντ, στην ατζέντα του επιτρόπου Σέφτσοβιτς κυρίαρχη θέση κατείχε η ανησυχία για την ανισορροπία του διμερούς εμπορίου, οι μακροχρόνιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ασιατικό κολοσσό, περιλαμβανομένης της έλλειψης αμοιβαίας πρόσβασης σε ευκαιρίες προμηθειών, τα ζητήματα που συνδέονται με τη διασυνοριακή μεταφορά δεδομένων, αλλά και η ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων στη Γηραιά Ήπειρο.
Με το βλέμμα και στην Ουκρανία
Ο Σέφτσοβιτς δεν υπήρξε ο μόνος Ευρωπαίος αξιωματούχος που βρέθηκε στην Κίνα αυτή την εβδομάδα, καθώς προηγήθηκαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Πορτογαλίας.
“Περισσότερο από ποτέ το τρέχον πλαίσιο απαιτεί μια ισχυρή γαλλοκινεζική συνεργασία στην υπηρεσία της γεωπολιτικής σταθερότητας, της ευημερίας και του μέλλοντος του πλανήτη μας”, δήλωσε ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Νοέλ Μπαρό, μιλώντας σε φοιτητές προτού συνομιλήσει με τον Κινέζο ομόλογό του Ουάνγκ Γι.
“Ο ρυθμός των κρίσεων επιταχύνεται”, σχολίασε ο Μπαρό μιλώντας στο πλευρό του Ουάνγκ Γι. “Οι δύο χώρες μας θα πρέπει λοιπόν να επιδιώξουν από κοινού έναν διάλογο για τη σταθερότητα, που θα ευνοήσει την εξεύρεση λύσεων”, πρόσθεσε, καθιστώντας σαφές ότι έχει κατά νου όχι μόνο την οικονομική συνεργασία, αλλά και τη συνεννόηση επί των γεωπολιτικών προκλήσεων.
“Η Κίνα έχει ρόλο να διαδραματίσει, ώστε να πείσει τη Ρωσία να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με σοβαρές προτάσεις και καλή τη πίστει”, δήλωσε απευθυνόμενος στον Κινέζο ομόλογό του ο Μπαρό, υπαινισσόμενος την επιδεικτική ουδετερότητα του Πεκίνου στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Από την πλευρά του, ο Ουάνγκ Γι προειδοποίησε ότι “η διεθνής κατάσταση έχει αλλάξει εκ νέου και θα γίνει ακόμη πιο χαώδης”. Την ώρα που η Κίνα είναι σημαντικός στόχος του εμπορικού πολέμου που έχει ξεκινήσει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο Κινέζος υπουργός επέμεινε ότι η Γαλλία και η Κίνα πρέπει “να παραμείνουν πιστές στην πολυπολικότητα” και “να συνεργαστούν υπέρ της ειρήνης και της παγκόσμιας ανάπτυξης”.
“Θα ανοίγουμε όλο και πιο πολύ”
Περίπου την ίδια ώρα, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ απευθυνόταν στους επικεφαλής μεγάλων ξένων εταιρειών.
“Η Κίνα έχει κάνει τη σθεναρή δέσμευση να συνεχίσει την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων” και οι πύλες της “θα ανοίγουν ολοένα πιο διάπλατα”, σημείωσε ο Σι κατά τη διάρκεια της συνάντησης με παρόντες, μεταξύ άλλων, τους επικεφαλής της εταιρείας επενδύσεων Bridgewater, του ομίλου Samsung, της Saudi ARAMCO κλπ.
Ακόμη, ο πρόεδρος της Κίνας έκρινε πως το ελεύθερο εμπόριο και η πολυμερής συνεργασία αντιμετωπίζουν “σοβαρές προκλήσεις”, τονίζοντας ότι οι “μονομερείς προσεγγίσεις και ο προστατευτισμός εντείνονται”.
Το Πεκίνο “έχει δεσμευτεί σε ανάπτυξη υψηλής ποιότητας, επιτάχυνση του μετασχηματισμού της, πράσινου, ψηφιακού και έξυπνου, και διαθέτει ισχυρό δυναμικό υποστήριξης της βιομηχανίας”, πρόσθεσε ο Σι, επισημαίνοντας μάλιστα ότι “οι ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα μπορούν να αναπτύξουν τα ατού και τις δυνατότητές τους αποκτώντας πλεονέκτημα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό”.
Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που από χειλέων Κινέζων ιθυνόντων ακούγονται παρόμοιες υποσχέσεις, χωρίς στη συνέχεια να βρίσκουν αντίκρισμα. Όμως έχει τη σημασία του το γεγονός ότι πολιτικά η Κίνα εμφανίζεται να παίρνει τη σκυτάλη της υπεράσπισης του ελεύθερου εμπορίου, όταν η ειρωνεία της Ιστορίας θέλει την Ουάσινγκτον να εγκαταλείπει τη μέχρι τώρα κυρίαρχη ρητορική της.
Δεύτερες σκέψεις και στους Ασιάτες γείτονες του Πεκίνου
Τα ανοίγματα του Πεκίνου δεν αφορούν μόνο την Ευρώπη, αλλά ακόμη περισσότερο την ασιατική γειτονιά της, δημιουργώντας ένα πεδίο συνεννόησης με χώρες που αποτελούσαν παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ και εμφορούνται ιστορικά από ανασφάλεια για τις προθέσεις του κινεζικού κολοσσού.
Εντυπωσιακή από αυτή την άποψη είναι η ανακοίνωση Κίνας, Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας ότι προτίθενται να συγκροτήσουν τριμερή, η οποία θα πραγματοποιεί και συναντήσεις κορυφής.
Η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης της πολιτικής των ΗΠΑ είναι ένα τεράστιο σοκ τόσο για την Κορέα όσο και για την Ιαπωνία. Ενώ μεγάλο μέρος της προσοχής του έχει επικεντρωθεί στην Ευρώπη και την Αμερική, ο Τραμπ επεφύλαξε μερικά ανησυχητικά σχόλια και για την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Στις αρχές του μήνα είπε ότι “αγαπά” την Ιαπωνία, αλλά παραπονέθηκε ότι αυτή έχει “κάνει περιουσία” από τις ΗΠΑ. Ενώ η συμμαχία εξασφάλιζε ότι οι ΗΠΑ προστάτευαν την Ιαπωνία, η Ιαπωνία δεν είχε καμία υποχρέωση να προστατεύσει τις ΗΠΑ. Η Κορέα με τη σειρά της ήταν “άδικη προς τις ΗΠΑ – στρατιωτικά και με άλλους τρόπους”, πάντα κατά τον Τραμπ.
Ομοίως και η Ινδία του Ναρέντρα Μόντι, η οποία θεωρείται φυσικός ανταγωνιστής της Κίνας, υιοθετεί το τελευταίο διάστημα περισσότερο φιλική προς το Πεκίνο ρητορική, ενώ οι δύο πλευρές έχουν δεσμευθεί επίσης να επιλύσουν τις μεθοριακές διαφορές τους που τις έχουν φέρει κατά καιρούς στα πρόθυρα ένοπλης σύγκρουσης. Επιπλέον, ο νομπελίστας νέος ηγέτης του Μπαγκλαντές, Γιουνούς Μοχαμαντί, έγινε θερμά δεκτός στο Πεκίνο.
Πρόκειται για μια λογική “hedging”, όπου ο συνδυασμός οικονομικής και γεωπολιτικής ανασφάλειας γεννά δεύτερες σκέψεις σε όσους διεθνείς παίκτες αντίκριζαν στις ΗΠΑ τον κύριο και τον πιο προβλέψιμο εταίρο τους.
