Πολύ πιο αισιόδοξη από τις ελληνικές αρχές εμφανίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέποντας συνέχεια στην υπεραπόδοση της οικονομίας και τα επόμενα χρόνια με το πρωτογενές πλεόνασμα να φτάνει 3,8% του ΑΕΠ φέτος, 4,4% του ΑΕΠ για το 2026 και 4% του ΑΕΠ για το 2027.
Οι προβλέψεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ) είναι αρκετά πιο συντηρητικές, αφού αναθεώρησε πρόσφατα την πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος στο 3,2% του ΑΕΠ (από 2,4% του ΑΕΠ στην αρχή του χρόνου) και συνεχίζει να διατηρεί επισήμως την πρόβλεψη για πλεόνασμα στο 2,4% του ΑΕΠ για το 2026 και το 2027.
Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις εαρινές της προβλέψεις δεν υπολογίζει τα επιπλέον έσοδα από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής για τον απλούστατο λόγο ότι οι ελληνικές αρχές, τα 2 δισ. ευρώ που εισπράχθηκαν το 2024, τα προσέθεσαν απολογιστικά στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού του 2025.
Η διαφορά των προβλέψεων ΥΠΕΘΟ – Κομισιόν οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι Βρυξέλλες κάνουν εκτιμήσεις με βάση στοιχεία που δίνουν οι ελληνικές αρχές και το δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή οικονομική πολιτικής γενική ή επιμέρους. Δηλαδή νέα μέτρα ελάφρυνσης που θα μειώσουν εκ των πραγμάτων το πρωτογενές πλεόνασμα. Πρόσφατο παράδειγμα “αλλαγής πολιτικής” είναι τα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο και αφορούσαν την επιστροφή ενός ενοικίου για 950.000 νοικοκυριά, το επίδομα των 250 ευρώ για 1,44 εκατομμύρια συνταξιούχους και τη μόνιμη ετήσια αύξηση του εθνικού ΠΔΕ κατά 500 εκατ. ευρώ.
Οι τέσσερις συν μια πηγές
Ωστόσο η υπεραπόδοση των ετήσιων προϋπολογισμών που καταγράφει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βασίζονται σε πέντε πηγές εσόδων, οι οποίες υπεραποδίδουν σταθερά από το 2021. Βάση όλων είναι η σταθερή ανάπτυξη της οικονομίας, η οποία βρίσκεται πάνω από το 2% σε μέσα ετήσια επίπεδα την τετραετία 2021- 2024. Η σχετικά υψηλή ανάπτυξη συντηρεί την σταθερή αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσα από πέντε συγκεκριμένες πηγές:
– Τον φόρο εισοδήματος. Η αύξηση του φόρου εισοδήματος έφτασε τα 2,7 δισ. ευρώ το 2024 σε σχέση με το 2023. Με δεδομένο ότι δεν είχαμε αυξήσεις φόρων, η αύξηση των εισπράξεων οφείλεται στα μέτρα της ενίσχυσης των εισοδημάτων συνολικού ύψους 2,2 δισ. ευρώ, την αύξηση του κατώτερου μισθού και τις αυξήσεις στο δημόσιο.
– Τις ασφαλιστικές εισφορές. Η υπεραπόδοση έφτασε το 2024 τα 800 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023 και είναι αποτέλεσμα της μείωσης της ανεργίας στο 10,3% από 11,1% που ήταν το 2023.
– Των εσόδων από έμμεσους φόρους (ΦΠΑ και ΕΦΚ). Εδώ η αύξηση έφτασε πέρσι τα 2,4 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2023, λόγω της ανάπτυξης της οικονομίας αλλά και της προσπάθειας καταπολέμησης της φοροδιαφυγής Υπολογίζεται ότι μόνο από καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, το δημόσιο έβαλε στα ταμεία του 1 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα από έμμεσους φόρους.
– Της ανασκόπησης των δαπανών. Οι χαμηλότερες ετήσιες δαπάνες συμβάλουν εμμέσως στο πρωτογενές πλεόνασμα μέσω εξοικονόμησης σημαντικών πόρων οι οποίοι έφτασαν πέρσι τα 900 εκατ. ευρώ.
Το κεφάλαιο της φοροδιαφυγής
Το νέο κεφάλαιο που έχει ανοίξει από πέρσι είναι αυτό που αφορά την προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής η οποία για πρώτη φορά γίνεται οργανωμένα, με βάση ένα σχέδιο που βασίζεται σε 11 παρεμβάσεις οι οποίες εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά από τα μέσα του 2024. Ωστόσο, το νέο στοιχείο είναι ότι τα έσοδα από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής δεν προϋπολογίζονται, αλλά περιλαμβάνονται στους εθνικούς λογαριασμούς απολογιστικά. Δηλαδή αφού εισπραχθούν.
Στην τελευταία αναθεώρηση του Διαρθρωτικού και Δημοσιονομικού Σχεδίου 2025 -2028 το ΥΠΕΘΟ δεν υπολογίζει την αύξηση των εσόδων από φοροδιαφυγή για το 2025 σε σχέση με το 2024, όταν εισπράχθηκαν επιπλέον έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η αύξηση από χρόνο σε χρόνο θεωρείται δεδομένη από το γεγονός ότι στο σύνολό τους, το πακέτο των 11 μέτρων κατά της φοροδιαφυγής άρχισε να εφαρμόζεται από τον Μάιο του 2024, ενώ φέτος εφαρμόζεται από την αρχή του χρόνου. Το ζητούμενο για όλους είναι το πόσο υψηλότερα θα είναι τα έσοδα από φοροδιαφυγή φέτος. Μια πρόχειρη -και μάλλον πρόωρη- εκτίμηση που έγινε στην αρχή του χρόνου μιλούσε για 1 δισ. με 1,2 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα. Η εκτίμηση αυτή αναμένεται να επικαιροποιηθεί προς το τέλος του καλοκαιριού.
