Η κατάργηση προμηθειών για αναλήψεις μετρητών από τραπεζικά ATM’s όλων των τραπεζών που είναι μέλη της ΔΙΑΣ, αλλάζει τα δεδομένα και θεωρείται τώρα ότι σε επόμενη φάση μπορεί να οδηγήσει τις τράπεζες, να μειώσουν τον αριθμό των μηχανημάτων που διαθέτουν.
Αυτή είναι άποψη στελεχών του τραπεζικού κλάδου και της αγοράς και έχει αναφορά σε αντίστοιχες κινήσεις που έχουν γίνει σε άλλες χώρες, όπου επίσης η ανάληψη μετρητών από ATM άλλης τράπεζας δεν χρεώνεται. Άλλωστε, λένε οι ίδιες πηγές, αυτό είναι το επόμενο βήμα μετά την είσοδο στην ελληνική αγορά των ανεξάρτητων παρόχων, επειδή θέλουν να υποκαταστήσουν τις τράπεζες σε αυτό τον τομέα. Ένα μέρος των συναλλαγών θα συνεχίσει να γίνεται με μετρητά, παρά τη σταδιακή μείωση της χρήσης τους.
Ωστόσο υπάρχουν και τραπεζικά στελέχη που διαφωνούν μερικώς τουλάχιστον με αυτή την άποψη, καθώς υποστηρίζουν ότι η παρουσία των ATM’s σε επιλεγμένα σημεία με εμπορική κίνηση και συναλλαγές, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κατάστημα της τράπεζας, είναι απαραίτητη για λόγους κύρους και εικόνας των μεγάλων τραπεζών.
Η κατάργηση των προμηθειών για ανάληψη από μηχάνημα άλλης τράπεζας, έρχεται όμως σε αντίθεση με το πνεύμα της συγκεκριμένης επένδυσης από τις τράπεζες και με το σκεπτικό της μεγάλης διάδοσης και επέκτασης των δικτύων αυτών. Αν δεν υπάρχει η οικονομική ανταμοιβή, μένει μόνον ζημία από τη λειτουργία της συσκευής αυτής, που απαιτεί πολύπλοκο σύστημα logistics.
Σύμφωνα με τη Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΔΙΑΣ, Σταυρούλα Καμπουρίδου, “το χρήμα σε φυσική μορφή είναι ακριβό σπορ”. Ακριβώς το ίδιο σκέπτονται και τα τραπεζικά στελέχη που μίλησαν στο Capital.
Από την Τράπεζα Πειραιώς, πριν πουλήσουν το 80,10% της εταιρίας ΚΕΑ (στην οποία είχαν εισφέρει 820 ATM’s εκτός δικτύου υποκαταστημάτων τους) στην Printec, είχαν εξετάσει σύμφωνα με στελέχη της τράπεζας, τρεις λύσεις:
-Να τα κλείσουν, γιατί ουσιαστικά τα μηχανήματα αυτά είχαν μεγαλύτερο κόστος παρά όφελος.
-Να τα πουλήσουν σε άλλη εταιρία ανεξάρτητο πάροχο όπως π.χ. στη Euronet. Η τελευταία όμως αυτή τη στιγμή διαθέτει το μεγαλύτερο ιδιόκτητο δίκτυο ATM’s με περίπου 2.200 μηχανήματα, δηλαδή κοντά στο 50% του δικτύου όλων των μεγάλων τραπεζών ταυτοχρόνως!
-Να τα διαθέσουν σε ένα νέο “παίκτη” της αγοράς όπως ήταν η Printec, πράγμα που έκαναν. Σύμφωνα με πηγές της τράπεζας, έλαβαν υπόψη τους και το γεγονός ότι έτσι οι χρεώσεις του παρόχου που επέλεξαν θα ήταν μικρότερες.
Επιπτώσεις για πολίτες, τράπεζες, παρόχους και ΔΙΑΣ
Υπάρχουν πάντως δύο άμεσες θετικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές από το νέο μέτρο. Η πρώτη άμεση θετική επίπτωση, είναι ότι ανεξάρτητα από την τράπεζα στην οποία έχει λογαριασμό ο πολίτης, τώρα θα έχει στη διάθεσή του δωρεάν για αναλήψεις, όχι μόνον τα ATM’s του δικτύου της τράπεζας, αλλά συνολικά πάνω από 5.000 μηχανήματα όλων των τραπεζών. Θα μπορεί να τα χρησιμοποιεί δωρεάν.
Η άλλη θετική επίπτωση για τον πολίτη είναι ότι η χρήση μηχανήματος ανεξάρτητου παρόχου, θα στοιχίζει έως 1,5 ευρώ, αντί για 2 έως και 4,95 ευρώ για κάθε ανάληψη από αυτά τα ATM’s, ανάλογα με την εταιρία- πάροχο.
Για τις τράπεζες φυσικά, υπάρχει απώλεια εσόδων από προμήθειες και γίνονται διάφοροι υπολογισμοί, αλλά επισήμως δεν υπάρχει αναφορά. Θα πρέπει να κατατεθεί πρώτα η τροπολογία. Επίσης δεν έχει ακόμα υπολογιστεί το κόστος για τα περίπου 2.200 ATM’s της Euronet.
Ωστόσο το κόστος δεν θα είναι μεγάλο. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, το υπολόγισε γενικά σε κάποιες δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Γίνονται υπολογισμοί για ποσά από 25-40 εκατ. ευρώ, αλλά ο υπολογισμός θα γίνει όταν κατατεθεί η ρύθμιση. Στην πραγματικότητα τις τράπεζες δεν απασχολεί τόσο η απώλεια εσόδων, όσο η ανάγκη να μειώσουν τις δαπάνες τους.
Αντίθετα για τις εταιρίες- παρόχους το πλαφόν 1,5 ευρώ στις προμήθειες είναι ζήτημα και θα επηρεάσει τα έσοδά τους. Ειδικά στην περίπτωση της αμερικανικής Euronet, που χρέωνε 3,95 ευρώ, η απώλεια είναι σημαντική. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εταιρία χρεώνει στην Ελλάδα, ακριβώς το ίδιο ποσό που χρεώνει και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές αυτό είναι ένδειξη για το κόστος της χρήσης μετρητών.
Για τα Διατραπεζικά Συστήματα της ΔΙΑΣ, η κατάργηση των προμηθειών για αναλήψεις μετρητών έχει σχετικά περιορισμένο οικονομικό αντίκτυπο καθώς το 2024 τα σχετικά έσοδα αντιστοιχούσαν σε περίπου 3,5% του συνολικού κύκλου εργασιών. Το έσοδο για την ακρίβεια είναι 558 χιλιάδες ευρώ αλλά τα έξοδα υποστήριξης είναι σαφώς μεγαλύτερα.
Σύμφωνα με την κ. Καμπουρίδου, “η χρήση του p2b, δηλαδή του προϊόντος άμεσων πληρωμών για πληρωμή ελεύθερων επαγγελματιών πενταπλασιάστηκε φέτος σε σχέση με πέρυσι όπου είχε δεκαπλασιαστεί”. Ο στρατηγικός προσανατολισμός της ΔΙΑΣ έχει ήδη μετατοπιστεί σε ψηφιακές άμεσες και πιο αποδοτικές λύσεις πληρωμών.
Το κόστος των ATM’s
Ένα τμήμα της πελατείας των τραπεζών, κυρίως οι γηραιότεροι, είναι αλήθεια ότι δυσκολεύονται με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Επιπλέον πολλοί δυσκολεύονται στη διαχείριση των χρημάτων τους συναλλασσόμενοι ηλεκτρονικά και η αλήθεια είναι ότι οι συναλλαγές με μετρητά είναι απολύτως νόμιμες τουλάχιστον για ποσά μέχρι 500 ευρώ.
Αλλά η χρήση των μετρητών και η ανάγκη αγοράς και διατήρησης μηχανημάτων κοστίζει. Υπάρχει το κόστος μεταφοράς και τροφοδοσίας, αποθήκευσης, φύλαξης, ασφάλειας και συντήρησης ή και επισκευής των ATM’,. Επίσης είναι ενεργοβόρα όπως και η χρήση των μετρητών γενικά. Σύμφωνα με την κ. Καμπουρίδου “το μετρητό ως μέσο πληρωμής καταναλώνει 30 φορές περισσότερη ενέργεια από μια ηλεκτρονική μεταφορά χρημάτων”
Το ερώτημα είναι αν οι τράπεζες μπορούν να βρουν έναν τρόπο να μοιράσουν μεταξύ τους το κόστος για τη διατήρηση εναλλάξ, ATM’s σε απομακρυσμένα σημεία, με δεδομένο και το δύσκολο ανάγλυφο της χώρας. Αυτό θα μπορούσε να είναι και το επόμενο βήμα σύμφωνα με τραπεζικό στέλεχος.
Μετά την διάθεση των ATM’s η Πειραιώς έχει περίπου 1.300 μηχανήματα και η Εθνική Τράπεζα περίπου 1.400. Περίπου από 1.200 ATM’s έχουν η Alpha Bank και η Eurobank.
Η Credia Bank και οι συνεταιριστικές έχουν δίκτυα περίπου 200 μηχανημάτων συνολικά, αλλά η πρώτη, είχε συμφωνήσει με τη Euronet για δωρεάν χρήση του δικτύου της Euronet για τους πελάτες της και ενεργοποίησε άμεσα τη συμφωνία, όταν έγινε γνωστή η απόφαση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας Κυριάκου Πιερρακάκη για κατάργηση του των προμηθειών ανάληψης.
