Η διασφάλιση των εξαγωγικών κλάδων οι οποίοι πλήττονται από τους δασμούς των ΗΠΑ, η παρακολούθηση τυχόν πληθωριστικών πιέσεων, αλλά και η συμμετοχή της Ελλάδας στην “απάντηση” που θα δώσει η ΕΕ στις ΗΠΑ μπαίνουν πλέον στις προτεραιότητες του ΥΠΕΘΟ μετά το τσουνάμι των δασμών.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν τα 2,41 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά τις ΗΠΑ τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό για την Ελλάδα. Από την άλλη, οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν στα 2,14 δισ. ευρώ, υπογραμμίζοντας τη σημασία των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Η επίδραση των νέων δασμών αναμένεται ιδιαίτερα έντονη στον αγροδιατροφικό τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 31% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Κορυφαία ελληνικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ιδιαίτερα η φέτα, και το κρασί, αντιμετωπίζουν άμεσα το ενδεχόμενο απώλειας της ανταγωνιστικότητάς τους στην αμερικανική αγορά, αφού είναι δύσκολο να απορροφηθούν δασμοί τέτοιου μεγέθους από τους ενδιάμεσους κρίκους της αγοράς.
Το πιο πιθανό είναι οι δασμοί Τραμπ να αυξήσουν σημαντικά την τιμή λιανικής πώλησης των ελληνικών προϊόντων για τους Αμερικανούς καταναλωτές, κάτι που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησής τους με εξαίρεση ίσως τα 3 εκατομμύρια των Ελλήνων της Ομογένειας. Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) ήδη εκφράζει έντονη ανησυχία, καθώς το 2024 οι πωλήσεις ελληνικών κρασιών στις ΗΠΑ έφτασαν τα 19 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας σημαντική άνοδο συγκριτικά με προηγούμενα χρόνια. Η εφαρμογή των δασμών μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού στην αμερικανική αγορά, η οποία μέχρι πρότινος παρουσίαζε ανοδική τάση και αυξημένη προτίμηση από τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Προτεραιότητα για το ΥΠΕΘΟ σε συνεργασία με τα υπουργεία ανάπτυξης και αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων η εξέταση του μεγέθους των επιπτώσεων και η στήριξη των κλάδων που πλήττονται για την αναζήτηση εναλλακτικών αγορών για να διαθέσουν τα προϊόντα τους.
Ο φόβος του πληθωρισμού
Ένας κίνδυνος που έχουν επισημάνει τόσο το ΔΝΤ όσο και πιο έμμεσα η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλήρη ανάπτυξη των δασμών Τραμπ είναι οι πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να προέλθουν από τις ανατιμήσεις προϊόντα στα οποία επιβάλλονται δασμοί. Οι δασμοί από μόνοι τους αυξάνουν τις τιμές κατά την εισαγωγή προς τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η αυτή η ανατίμηση θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης των συγκεκριμένων προϊόντων αν αυτά αφορούν μεσαία εισοδήματα.
Οι εταιρίες και ειδικά αυτές που είναι πολυεθνικές, θα απορροφήσουν ένα μέρος της αύξησης τιμής για να παραμείνουν ανταγωνιστικές στις τεράστια αγορά των ΗΠΑ. Ωστόσο, όλοι φοβούνται ότι πχ η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ ή της Ιαπωνίας, μπορούν να μετακυλήσουν ένα μέρος του κόστος και των απωλειών στους πελάτες τους, όπως έγινε με την πληθωριστική κρίση τη διετία 2022-2023.
Επίσης, ανησυχία προκαλούν οι δασμοί σε ενδιάμεσα αγαθά, όπως τα μέταλλα και ειδικά ο χάλυβας και το αλουμίνιο, τα οποία μπήκαν πρώτα στο στόχαστρο των αμερικανικών δασμών. Τα προϊόντα αυτά αλλάζουν μορφή και μετατρέπονται σε τελικά προϊόντα, τα οποία πωλούνται σε όλο τον κόσμο. Αν όμως η πρώτη ύλη έχει αυξημένη τιμή λόγω δασμών θα καταλήξει σε ένα τελικό προϊόν με επίσης υψηλή τιμή.
Ο στόχος των συναρμόδιων υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης είναι η στενή παρακολούθηση των τιμών και η άμεση αντιμετώπιση αδικαιολόγητων ανατιμήσεων.
Πηγή ανησυχίας θα αποτελέσουν επίσης και οι τιμές τις ενέργειας, οι οποίες δεν αποκλείεται να μπουν σε περίοδο νευρικότητας λόγω της αναστάτωσης του διεθνούς εμπορίου.
Τα αντίμετρα της ΕΕ
Η Ελλάδα και θέλει και πρέπει να συμμετέχει στη διαμόρφωση των αντίμετρων κατά των ΗΠΑ, αρχής γενομένης από την επιβολή εκ μέρους της ΕΕ δασμών ύψους 20% στα εισαγόμενα προϊόντα από τις ΗΠΑ. Ήδη, Γαλλία και Γερμανία ζητούν ακόμη σκληρότερα μέτρα για τις ΗΠΑ, ώστε η ΕΕ να δώσει ένα σαφές μήνυμα. Από την άλλη, οι ηπιότεροι προσβλέπουν και σε ένα πέρασμα τη σημερινής κατάστασης σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, με την προσδοκία κάποια στιγμή οι δασμοί προς της ΕΕ να μειωθούν σημαντικά ή ακόμη και να καταργηθούν.
