Στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών δεν άργησαν μόνο να βγουν τα πορίσματα, να αντιδράσει η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση και να αρχίσουν να τρέχουν, αναπόδραστα για τους ιθύνοντες, οι εξελίξεις και οι ευθύνες.
Στα Τέμπη χρειάστηκαν και δύο ολόκληρα χρόνια επώασης της οργής, μέχρι που έφτασε κάτω από τη μύτη όλου του πολιτικού συστήματος το ξέσπασμα σύσσωμης της κοινωνίας, όπου ξάφνου φαινομενικά φτάσαμε στα ογκώδη συλλαλητήρια, με το δεύτερο, της Παρασκευής, να ξεπερνά σε συμμετοχή ακόμα και το πρώτο, εκείνο της 26ης Ιανουαρίου.
Κοσμοπλημμύρα σε όλες τις διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν, από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και τον Βόλο, μέχρι τα νησιά και τις μικρές πόλεις της Περιφέρειας. Το μήνυμα είναι εκκωφαντικό: Υπερβαίνει τα κόμματα, αυτό είναι σαφές, αλλά δεν υπερβαίνει τις εύλογες ερμηνείες ότι είχε παραλήπτη, πρωτίστως, την κυβέρνηση.
Κομματικά λάβαρα δεν υψώθηκαν, αποτέλεσμα της κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς, που αποτυπώνουν όλες οι δημοκοπήσεις, αλλά ένα είναι το βέβαιο: Είχε αναμφίβολα αντικυβερνητικά χαρακτηριστικά. Δεν μπορεί να καμωθεί κανείς ότι δεν το καταλαβαίνει. Κομματικός –εναλλακτικός της κυβέρνησης– υποδοχέας της κοινωνικής οργής συγκεκριμένος δεν υπάρχει και τούτο μπορεί να αναγνωστεί ως τράτο χρόνου, μια τελευταία ευκαιρία για την κυβέρνηση να πείσει ότι έλαβε το μήνυμα, αλλά ταυτόχρονα επίσης κάλλιστα μπορεί να αναγνωστεί ως είσοδος της χώρας σε αχαρτογράφητα νερά: Η κυβέρνηση αμφισβητείται, αλλά η αντιπολίτευση πάσχει το ίδιο, ανήμπορη στην ουσία να δώσει λύσεις.
Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ευεπίφορο σε διασταλτικές ερμηνείες, ανάλογα με τη γωνία θέασης ενός εκάστου, δεν δίνει οριστικές απαντήσεις. Πιθανότατα ούτε το εν αναμονή πόρισμα του Μετσόβιου Πολυτεχνείου θα δώσει. Η διαχείριση του τόπου του τραγικού δυστυχήματος επί σκοπώ ή όχι (και αυτό μένει αναπάντητο στο πόρισμα που δημοσιεύτηκε) καθιστά αδύνατη την εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων.
Με δυο λόγια, η κυβέρνηση επιχειρεί να κρατηθεί από θετικές για την ίδια αναγνώσεις του πορίσματος, την εξής μία επί της ουσίας, ότι δεν υπήρχε δόλος ή πρόθεση συγκάλυψης, και η αντιπολίτευση, επιχειρεί –και όχι συντονισμένα επί της ουσίας– να αναδείξει το αντίθετο. Η κάκωση στη ραχοκοκαλιά της χώρας είναι βαριά και η σκιά των Τεμπών πέφτει ασήκωτη, και για πολλούς μήνες εφεξής, πάνω από το Κοινοβούλιο.
Τρόπος αποφυγής της ακραίας πολιτικής αντιπαράθεσης δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, για το αμέσως επόμενο διάστημα τουλάχιστον: Την Τρίτη συστήνεται η προανακριτική επιτροπή για τον Χρήστο Τριαντόπουλο και την Τετάρτη η προγραμματισμένη συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών στη Βουλή θα διακοπεί, κατά πάσα πιθανότητα, από την κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας του ΠΑΣΟΚ, το οποίο συντονίστηκε τελικώς με τα όμορά του κόμματα και εξασφάλισαν από κοινού τις 50 υπογραφές που απαιτούνται για την κατάθεση πρότασης δυσπιστίας στην κυβέρνηση. Έως την Παρασκευή η Βουλή θα κινείται σε ρυθμούς ακραίας πόλωσης.
Και το γεγονός πως, εν τω μεταξύ, ούτε καν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν διαθέτει πενήντα βουλευτές, για να μπορεί έστω να σταθεί μόνο του σε κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες που απαιτούν μια δύναμη υπολογίσιμη σε έδρες, είναι απολύτως ενδεικτικό της ρευστότητας και του αδιεξόδου του πολιτικού συστήματος.
Ο πρωθυπουργός βέβαια, σε μια αποστροφή του λόγου του, πριν από το συλλαλητήριο, ανήμερα της επετείου των δύο ετών από το δυστύχημα, επικαλέστηκε μια ιστορική φράση του Παύλου Μπακογιάννη, αφήνοντας μια χαραμάδα για πρόωρες εκλογές: “Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα”, είπε ο κ. Μητσοτάκης, για να την “κλείσει”, λίγο μετά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης. Όσο και αν… verba volant, η ηχώ τους παραμένει: Ουδείς μπορεί να αποκλείσει ασύμμετρες πολιτικές εξελίξεις, δεδομένης της πρωτόγνωρης για τη χώρα ρευστής πολιτικής συνθήκης, έπειτα από τουλάχιστον δέκα χρόνια.
Οι δημοσκοπήσεις αποδεικνύουν ταυτόχρονα, όμως, και το πολιτικό βραχυκύκλωμα: Η Ν.Δ. παραμένει πρώτη, παρά τη φθορά, με ποσοστά (στην πλειοψηφία των σφυγμομετρήσεων) κάτω και από τις ευρωεκλογικές της επιδόσεις (που ταρακούνησαν άγρια τότε την κυβέρνηση) και, από εκεί και πέρα, κατηφορικά κινούνται και τα υπόλοιπα “συστημικά” κόμματα, με πρώτο το ΠΑΣΟΚ. Έχει ισχνά ποσοστά για κόμμα που διεκδικεί την εξουσία, ομνύοντας μάλιστα στην “αυτόνομη πορεία” και έχοντας ξεκαθαρίσει ο πρόεδρός του πως, όσο ηγείται ο ίδιος του ΠΑΣΟΚ, δεν πρόκειται να συνεργαστεί το κόμμα με τη Ν.Δ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει και βλέπει με τα “κιάλια” ακόμα και την τρίτη θέση, η Ζωή Κωνσταντοπούλου ανεβάζει σημαντικά τα ποσοστά της, αλλά πρόκειται ξεκάθαρα για κόμμα διαμαρτυρίας που δεν διεκδικεί κυβερνητικά χαρακτηριστικά, και από εκεί και έπειτα ξιφουλκούν στα δεξιά της κυβερνητικής παράταξης ο Βελόπουλος και η Αφροδίτη Λατινοπούλου. Τέλειος πολιτικός κατακερματισμός.
Εκκωφαντικές διαδηλώσεις
Τα πανελλαδικά συλλαλητήρια της 28ης Φεβρουαρίου (με αντίστοιχα σε πολλές πόλεις του εξωτερικού) δεν μπορούν να αγνοηθούν ως προς το μήνυμά τους: Δικαιοσύνη, Δικαίωση, Ασφάλεια.
Κατέβασαν ρολά, για να συμμετάσχουν στην απεργία που προκηρύχθηκε από τα συνδικάτα, μέχρι επιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα, σχηματίζοντας ποτάμια ετερόκλητου πλήθους όλων των ηλικιών και κομματικών πεποιθήσεων.
Ακόμα και τα επεισόδια των “γνωστών αγνώστων” στο Σύνταγμα και αλλού, όχι μόνον δεν κατάφεραν να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις, αλλά σε ουκ ολίγες περιπτώσεις βρέθηκαν επίμονη ασπίδα περιφρούρησής τους οι ίδιοι οι πολίτες, που αρνούνταν να παραδώσουν την “εστία” τους, εκεί όπου χτυπούσε η καρδιά της διαμαρτυρίας τους.
Συγκίνηση, θυμός, πλακάτ που ζητούσαν “οξυγόνο” , συγγενείς των θυμάτων, μια περιρρέουσα που δεν μύριζε τυφλό ξέσπασμα και διάλυση, αλλά δεν επιτρέπει ανέξοδες υποσχέσεις και κανακέματα. Η κοινωνία έχει γυρίσει τη σελίδα, η πολιτική πρέπει να της δώσει τη διέξοδο.
