Αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης φέρνει η αυτόματη σύνδεση της ηλικίας που θα συνταξιοδοτούνται οι ασφαλισμένοι με το προσδόκιμο ζωής των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών. Ο νόμος είναι ψηφισμένος από το 2010 (ν.3863/2010) και θα εφαρμοζόταν από το 2021, αλλά αναβλήθηκε, λόγω πανδημίας. Επόμενος σταθμός είναι το 2027 όπου θα εξεταστεί η σύνδεση των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής, των ατόμων άνω των 65 ετών. Με αυτή τη σύνδεση λειτουργούν ήδη σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες και όταν ανεβαίνει το προσδόκιμο ζωής, γίνεται και η ανάλογη προσαρμογή στις ηλικίες συνταξιοδότησης.
Προς τα τέλη του 2026 με αρχές 2027 αναμένεται ότι θα εξεταστεί αν και πόσο ανέβηκε το προσδόκιμο ζωής για τους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία 2016-2025.
Αν και εφόσον διαπιστωθεί ότι αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής τότε αυτομάτως θα αυξηθούν και τα όρια ηλικίας από το 2027.
Η διαδικασία αυτή θα επαναλαμβάνεται κάθε τρία χρόνια, οπότε στα τέλη του 2029 θα εξεταστεί αν και πόσο ανέβηκε το προσδόκιμο ζωής ώστε να αποφασιστεί εκ νέου η αύξηση στα όρια ηλικίας από 1/1/2030. Το ίδιο θα γίνει και το 2033, κ.ο.κ.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το προσδόκιμο ζωής στους άνδρες άνω των 65 ετών από 18,8 έτη το 2019 αυξάνεται στα 20 έτη ως το 2030 ενώ αντίστοιχα στις γυναίκες από 21,8 έτη αυξάνεται στα 22,9 έτη.
Η σύνδεση του προσδόκιμου ζωής με τα όρια ηλικίας με βάση την πρακτική του ΟΟΣΑ μπορεί να εφαρμοστεί με αναλογία 1 προς 1, με αναλογία 1 προς 2/3 και με αναλογία 1 προς 1/3.
Το μοντέλο που φαίνεται πιθανό για την Ελλάδα όπως λέει ο ΟΟΣΑ είναι η αναλογία 1 προς 1 δηλαδή για κάθε 1 έτος που θα αυξάνει το προσδόκιμο, θα αυξάνονται κατά 1 έτος και τα όρια ηλικίας.
Με το 1 προς 2/3 τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν κατά 8 μήνες για κάθε 12 μήνες αύξησης στο προσδόκιμο ζωής και με 1/3 η αύξηση των ορίων θα είναι ηπιότερη με 4 μήνες για κάθε 1 έτος που θα αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής.
Για ποιους έρχονται αλλαγές στα όρια ηλικίας
Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας θα αφορούν:
1. Τους ασφαλισμένους με ηλικίες 50 ως 55 ετών σήμερα, που βρίσκονται σε απόσταση 12 ως 7 έτη για να συμπληρώσουν τα 62 και να αποκτήσουν δικαίωμα είτε για μειωμένη σύνταξη, είτε για πλήρη αν έχουν και 40 χρόνια ασφάλισης. Αυτή η κατηγορία είναι η πιο “επίφοβη” να εγκλωβιστεί σε μια ή και δυο αυξήσεις ορίων ηλικίας που σημαίνει ότι για κάποιους –και πιθανότατα τους 50άρηδες, ή και τους 55άρηδες- τα 62 έτη για σύνταξη θα είναι παρελθόν μετά το 2027. Με βάση τα ως τώρα δεδομένα αλλά και τις προσαρμογές που έγιναν στα όρια ηλικίας μετά τις 19/8/2015 (νόμος 4336/2015), οι ασφαλισμένοι που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης εντός της τριετίας 2027-2030μ θα επιβαρυνθούν με όλη την αύξηση που θα προκύψει. Έτσι όσοι κλείνουν το 62 ο έτος μετά το 2030 το πιθανότερο είναι ότι αν αυξηθούν τα όρια ηλικίας όπως δείχνουν οι μελέτες, θα συνταξιοδοτηθούν στα 63,6 μήνες.
Όσοι θα κλείσουν τα 62 εντός της τριετίας 2027-2030 θα θιγούν επίσης, ανάλογα με το μίγμα της αύξησης που θα έχουν τα όρια ηλικίας εντός της τριετίας. Αν για παράδειγμα η αύξηση είναι 1,5 έτος και αποφασιστεί να γίνει σταδιακά με αύξηση κατά 6 μήνες κάθε έτος, για τρία χρόνια, (2027, 2028 και 2029) τότε ένας ασφαλισμένος που θα γίνει 62 ετών το 2029, πιθανότατα να επιβαρυνθεί με ένα 12μηνο επάνω στο όριο ηλικίας. Ενας ασφαλισμένος που θα γίνει 62 το 2027 είναι πιθανό να επιβαρυνθεί κατά 6 μήνες και να βγεί στη σύνταξη στα 62 και 6 μήνες.
2. Τους ασφαλισμένους με ηλικίες 35 ως 45 ετών οι οποίοι βρίσκονται στα πρώτα 15-20 χρόνια του εργασιακού βίου και θα τους πιάσουν δυο ή τρεις αυξήσεις στα όρια ηλικίας μέχρι να συνταξιοδοτηθούν.
3. Τους νέους ασφαλισμένους που διανύουν τα πρώτα χρόνια του εργασιακού τους βίου και από τώρα θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι θα πάρουν σύνταξη μετά τα 64 και με 44 χρόνια ασφαλιστικού βίου.
Προσοχή χρειάζεται σε όσους θα έχουν την ηλικία συνταξιοδότησης αλλά θα τους λείπουν τα χρόνια. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να αναγνωρίσουν πλασματικούς χρόνους ώστε να έχουν πλήρως θεμελιωμένο δικαίωμα για σύνταξη πριν το 2027.
Ποιοι δεν θα θιγούν
Από τις αλλαγές στα όρια ηλικίας δεν αναμένεται να επηρεαστούν οι εξής κατηγορίες:
1. Ασφαλισμένοι που έχουν ήδη θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης για μειωμένη ή πλήρη σύνταξη σε όλα τα ταμεία με βάση τα όρια ηλικίας που ισχύουν από 19/8/2015 ως 31/12/2021 και από 1/1/2022 και μετά. Όσοι δηλαδή μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε δεν επηρεάζονται.
2. Ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται με διατάξεις ανάπηρου μέλους (τέκνο, σύζυγος, αδελφός).
3. Οι ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων όπως όσοι ανήκουν στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα τόσο σον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα.
Στις κατηγορίες που δεν θα έχουν αλλαγές στα όρια ηλικίας είναι πιθανό να περιλαμβάνονται και οι ένστολοι για τους οποίους οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης καθορίζονται με ειδικό νόμο.
Η εξέλιξη των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης
