Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη ευρωπαϊκή γειτονιά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εισέλθει σε μια νέα φάση στρατηγικής αυτονομίας στον τομέα της άμυνας.
Η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης δεν αποτελεί πλέον θεωρητική συζήτηση, αλλά μια συγκεκριμένη πολιτική και χρηματοδοτική πραγματικότητα, με άμεσες επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις των κρατών-μελών και φυσικά για τις Ελληνικές.
Η Ευρωπαϊκή Αμυντική Στρατηγική, τα πολυετή προγράμματα συνεργασίας, καθώς και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία (όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας – EDF και τα σχήματα PESCO, SAFE), δημιουργούν ένα νέο οικοσύστημα έρευνας, ανάπτυξης, παραγωγής και υποστήριξης αμυντικών συστημάτων. Πρόκειται για ένα οικοσύστημα που δεν αφορά μόνο τις μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες, αλλά ανοίγει ουσιαστικές ευκαιρίες και για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εταιρείες τεχνολογίας, παρόχους υπηρεσιών, συμβούλους και εξειδικευμένους υπεργολάβους.
Από την παραδοσιακή άμυνα στην τεχνολογική υπεροχή
Η σύγχρονη άμυνα δεν περιορίζεται πλέον σε οπλικά συστήματα με τη στενή έννοια. Περιλαμβάνει τομείς όπως:
- κυβερνοασφάλεια και κυβερνοάμυνα,
- τεχνητή νοημοσύνη και ανάλυση δεδομένων,
- συστήματα διοίκησης και ελέγχου,
- μη επανδρωμένα συστήματα και αισθητήρες,
- logistics, συντήρηση και επιχειρησιακή υποστήριξη,
- ανθεκτικότητα κρίσιμων υποδομών.
Σε όλους αυτούς τους τομείς, η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό, πανεπιστημιακή γνώση, ερευνητικά κέντρα, αλλά και δυναμικές επιχειρήσεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα που μπορούν να ενταχθούν σε ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
Γιατί τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή
Η τρέχουσα ευρωπαϊκή πολιτική συγκυρία χαρακτηρίζεται από τρία κρίσιμα στοιχεία:
- Αυξημένη χρηματοδότηση: Οι πόροι που κατευθύνονται στην άμυνα αυξάνονται σημαντικά.
- Υποχρεωτική διακρατική συνεργασία: Τα περισσότερα προγράμματα απαιτούν κοινοπραξίες από διαφορετικά κράτη-μέλη, γεγονός που ευνοεί νέους παίκτες με εξειδίκευση.
- Έμφαση στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία: Δεν αναζητούνται απλώς προμηθευτές, αλλά εταίροι που συμβάλλουν στη συνολική ανθεκτικότητα και αυτονομία της Ευρώπης.
Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να ανταγωνιστούν τις «μεγάλες» σε μέγεθος, αλλά να τοποθετηθούν στρατηγικά σε εξειδικευμένες θέσεις, όπου η γνώση, η ευελιξία και η καινοτομία υπερέχουν.
Ο ρόλος της στρατηγικής προετοιμασίας
Η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα δεν είναι αυτόματη. Απαιτεί:
- κατανόηση του ευρωπαϊκού πλαισίου και των προτεραιοτήτων,
- σωστή επιλογή ρόλου (τεχνολογικός εταίρος, υπεργολάβος, πάροχος υπηρεσιών),
- ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών,
- οργανωτική και κανονιστική ετοιμότητα (πιστοποιήσεις, compliance, ασφάλεια πληροφοριών).
Εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η σημασία της συμβουλευτικής υποστήριξης και της επαγγελματικής ωρίμανσης των επιχειρήσεων που θέλουν να διεκδικήσουν ρόλο στον ευρωπαϊκό αμυντικό χάρτη.
Μια εθνική ευκαιρία με ευρωπαϊκή διάσταση
Η ευρωπαϊκή ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων δεν είναι απλώς μια ακόμα χρηματοδοτική δυνατότητα. Είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική επιλογή της Ευρώπης. Για την Ελλάδα, αποτελεί ταυτόχρονα αναπτυξιακή και εθνική ευκαιρία: ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης, δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, συγκράτηση επιστημονικού δυναμικού και αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις που θα κινηθούν έγκαιρα, με σχέδιο και συνεργασίες, μπορούν να μετατραπούν από παθητικούς παρατηρητές σε ενεργούς πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής αμυντικής επόμενης ημέρας.
