Την ανταγωνιστικότητα και την πράσινη μετάβαση της Ακτοπλοΐας έθεσε στο επίκεντρο η πρώτη ενότητα της ημερίδας του ΣΕΕΝ «Σύγχρονες Ακτοπλοϊκές Μεταφορές, Βιώσιμη ανάπτυξη των Νησιών».
Πραγματοποιείται την Τρίτη από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, υπό την αιγίδα του υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και του υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νίκος Βέττας, παρουσίασε τα ευρήματα της μελέτης που διεξήχθη από το ΙΟΒΕ με τίτλο «Η επίδραση από την εφαρμογή της νομοθεσίας “Fit for 55” στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα».
Η μελέτη αναλύει τις πιθανές επιπτώσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας “Fit for 55” στον τομέα της ελληνικής ακτοπλοΐας και, κατ’ επέκταση, στην οικονομία των νησιωτικών περιοχών. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, η εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών ενδέχεται να επιφέρει αύξηση του λειτουργικού κόστους των ακτοπλοϊκών εταιρειών κατά περίπου 320 εκατομμύρια ευρώ έως το 2031, σε σύγκριση με ένα σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων.
Οι πιθανές συνέπειες αυτής της αύξησης του κόστους περιλαμβάνουν τη μείωση της συχνότητας των δρομολογίων και την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων, με αποτέλεσμα τη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 10,4% το 2031.
Τέλος, θα επιφέρει απώλεια θέσεων εργασίας, λόγω της συνολικής μείωση της δραστηριότητας του κλάδου της ακτοπλοΐας.
Η μελέτη εκτιμά ότι η συνολική απώλεια του ΑΕΠ θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 650 εκατομμύρια ευρώ έως το 2031, ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 16.000 σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία.
Προτείνει επίσης την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης από την πολιτεία προκειμένου να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της νέας νομοθεσίας στον τομέα της ακτοπλοΐας και στην οικονομία των νησιών.
Καταλήγοντας, ο κ. Βέττας έδωσε επίσης έμφαση στην ανάγκη επένδυσης στην πράσινη μετάβαση της επιβατηγού ναυτιλίας και στις νέες τεχνολογίες που μπορούν να αναβαθμίσουν τα λιμάνια και τον στόλο.
Στυλιανίδης: Αναγκαία η καλή συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
Αναφερόμενος στο κόστος των «πράσινων πλοίων», ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Χρήστος Στυλιανίδης, έδωσε έμφαση στη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και συγκεκριμένα στην ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με νέα πράσινα πλοία, μέσω ΣΔΙΤ, σε ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 265 εκατ.
Σχετικά με το θέμα των άγονων γραμμών, ο υπουργός τόνισε την ανάγκη εξειδίκευσης στις τοπικές ανάγκες, αντί μίας οριζόντιας, ενιαίας προσέγγισης.
Ο κ. Στυλιανίδης αναφέρθηκε στη συνέχεια στη σημασία του μοντέλου ΣΔΙΤ για τις μακροχρόνιες συμβάσεις, οι οποίες επιτρέπουν την αποτελεσματικότητα και τον έγκαιρο προγραμματισμό. «Αυτή η προσέγγιση ήταν η μόνη λύση για να γίνει η πράσινη μετάβαση στις άγονες γραμμές με ασφαλή πλοία», ανέφερε ο υπουργός.
Θεοδωράτος: Οι Έλληνες ακτοπλόοι είναι έτοιμοι να επενδύσουν
Σχετικά με το ίδιο θέμα, ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, Διονύσης Θεοδωράτος, τόνισε: «Δε θα ασπαστώ την άποψη ότι οι ακτοπλόοι δεν έχουν κάνει βήματα για την ανάπτυξη της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας. Είμαστε περήφανοι για τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, ειδικά σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Πάνω από 1 δισ. έχουν επενδυθεί για την αναβάθμιση του στόλου από την ελληνική ακτοπλοΐα», είπε.
Τόνισε επίσης ότι οι Έλληνες ακτοπλόοι είναι έτοιμοι να επενδύσουν, καθώς και να αξιοποιήσουν τις διαθέσιμες ευκαιρίες, αρκεί αυτές να υπάρξουν.
Το θέμα της πράσινης ανάπτυξης δεν είναι καινούριο, σύμφωνα με τον κ. Θεοδωράτο, αλλά έχουν ήδη επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια, ενώ οι ακτοπλόοι είναι σε διαρκή επαφή με το υπουργείο.
Ακολουθώντας τον συλλογισμό του υπουργού Ναυτιλίας, ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ αναφέρθηκε επίσης στη σημασία των μακροπρόθεσμων συμβάσεων 12ετίας, οι οποίες «έφεραν νέα πλοία», καθώς και τη δυνατότητα καλύτερου προγραμματισμού για τους επιχειρηματίες του κλάδου.
Δημητριάδης-Ευγενίδης: Εγρήγορση και προσοχή στον ανθρώπινο παράγοντα
Σχετικά με το μοντέλο ΣΔΙΤ και την πράσινη μετάβαση, ο ναυτιλιακός πρεσβευτής ΙΜΟ και πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης δήλωσε πως αναμένονται με αισιοδοξία οι ευκαιρίες που θα προκύψουν από το ΣΔΙΤ και τις πιλοτικές επιδοτούμενες γραμμές.
Παρόλα αυτά, τόνισε την ανάγκη για άμεσα μέτρα που θα αφορούν τα επείγοντα ζητήματα, όπως τη μετάβαση των συμβατικών πλοίων στο πετρέλαιο από τον Μάιο 2025, κάτι που θα επιφέρει πολύ σημαντική αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων. Μαζί με τον πληθωρισμό, οι συνέπειες πρόκειται να είναι σοβαρές για τον κλάδο. «Τα πλοία μας είναι εξαιρετικά, αλλά πρέπει να παλέψουμε για τη μετάβαση», δήλωσε, προσθέτοντας πως «χρειάζεται εγρήγορση και προσοχή στον ανθρώπινο παράγοντα».
Στυλιανίδης: Η αύξηση στο κόστος των εισιτηρίων μπορεί να αντιμετωπιστεί με συμμαχίες
Με τη συζήτηση να στρέφεται στο κρίσιμο ζήτημα των τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, ο ΥΝΑΝΠ, Χρήστος Στυλιανίδης, αρχικά αναφέρθηκε στην έλλειψη βασικών λιμενικών υποδομών στα νησιά, κάτι που δημιουργεί θέματα ασφάλειας. Όπως εξήγησε, στη θέση μικρών λειτουργικών έργων επιχειρήθηκαν στο παρελθόν φαραωνικά έργα που σπατάλησαν πολλά λεφτά δίχως να λύσουν τα πιο επείγοντα, άμεσα ζητήματα. Το υπουργείο, είπε, κινήθηκε γρήγορα ώστε να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
«Κάνουμε συσκέψεις, στις οποίες τέθηκε επίμονα ότι το ETS της ναυτιλίας δεν μπορεί να διατίθεται αλλού. Πρέπει να επιστρέφει στην ακτοπλοΐα, δηλαδή εκεί από όπου προέρχεται», δήλωσε ο κ. Στυλιανίδης. «Θα βρούμε συμμαχίες και θα συζητήσουμε για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί το ETS για να αντιμετωπιστεί η αύξηση στο κόστος των εισιτηρίων», κατέληξε.
Με τη σειρά του, ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, Διονύσης Θεοδωράτος, συμφώνησε ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη υποδομών. «Δεν προχωράνε τα έργα, γιατί καθυστερούν οι επιδοτήσεις», είπε.
Σχετικά με τις τιμές των εισιτηρίων, ο κ. Θεοδωράτος δήλωσε πως «το ακτοπλοϊκό εισιτήριο είναι ακριβό, γιατί, εκτός από το κομμάτι των καυσίμων (που αποτελεί το 47% του κόστους λειτουργίας του πλοίου), υπάρχει επίσης το μισθολογικό κόστος, το κόστος των ανταλλακτικών, των επισκευών, κ.α.».
Επιπλέον, αναφέρθηκε στη ρήτρα καυσίμου που έχει θέσει ως όρο το υπουργείο Ναυτιλίας και έχει περάσει από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η τιμή του εισιτηρίου προσαρμόζεται σύμφωνα με τις τιμές των καυσίμων. «Η τιμή του καυσίμου αποτελεί το 10-12% αυτού που θα επιφέρει την αύξηση στο εισιτήριο από 01/05/2025», εξήγησε.
Από την πλευρά του, ο κ. Ευγενίδης επισήμανε τη σημασία του Παρατηρητηρίου τιμών που υλοποίησε το υπουργείο, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα. «Δεν είναι καλό να ελέγχεται η ακτοπλοΐα από έναν ή δύο operators», τόνισε.
Τη συζήτηση έκλεισε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, ο οποίος μίλησε για τη σημασία της σταθερότητας και προβλεψιμότητας όσον αφορά τον ανταγωνισμό, ενώ αναφέρθηκε επίσης στο δημογραφικό ζήτημα της Ελλάδας και τις επιπτώσεις του στον κλάδο της ναυτιλίας. Σε συνδυασμό με αποχώρηση των ανθρώπων από τα νησιά, εξήγησε, αυτό δημιουργεί μία μεγάλη πρόκληση, που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με καινοτόμες λύσεις, όπως η αξιοποίηση των «ψηφιακών νομάδων».
Η 2η ενότητα
Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και η βελτίωση της συνδεσιμότητας των νησιών αναδείχθηκε στη συζήτηση με τίτλο «Νησιωτικότητα – Λιμενικές Υποδομές» που αποτέλεσε την 2η Ενότητα της ημερίδας του ΣΕΕΝ.
Οι συμμετέχοντες ανέλυσαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νησιά ως προς την προώθηση της πράσινης μετάβασης και της αναβάθμισης των λιμενικών υποδομων, παρουσιάζοντας προτάσεις για την αναβάθμιση των υποδομών της νησιωτικής Ελλάδας.
Στην ομιλία του, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, αναφέρθηκε στη νησιωτικότητα ως στρατηγική προτεραιότητα της κυβέρνησης, παρουσιάζοντας τα βασικά επιτεύγματα και τις μελλοντικές πρωτοβουλίες: «Η κυβέρνησή μας έθεσε για πρώτη φορά τη νησιωτικότητα και την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στο επίκεντρο. Μέσω συμφωνίας με την ΕΤΕπ, εξασφαλίσαμε 66 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη υποδομών, ενώ στον τομέα των υδάτινων πόρων υλοποιήσαμε 350 έργα, βελτιώνοντας την υδροδότηση μέσω προγραμμάτων αφαλάτωσης.
Παράλληλα, το πρόγραμμα GReco Islands προωθεί δράσεις για την αντιμετώπιση ελλείψεων νερού, προσεγγίζοντας συνολικά τα 280 εκατ. ευρώ. Οι λιμενικές υποδομές ενισχύονται με πόρους ύψους 350 εκατ. ευρώ για σημαντικά έργα που θα ολοκληρωθούν έως το 2027.
Το Μεταφορικό Ισοδύναμο, παρά τις προκλήσεις, εξορθολογίζεται, με στόχο ένα πιο ουσιαστικό πλαίσιο για τις ανάγκες των νησιωτικών περιοχών. Με όραμα και σχέδιο, στοχεύουμε το 2030 να έχουμε νησιά με σύγχρονες υποδομές, βιώσιμη ενέργεια και ποιοτικές υπηρεσίες», είπε.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, αναφέρθηκε στις ευκαιρίες και προκλήσεις της πράσινης μετάβασης για τα νησιά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για γενναίες χρηματοδοτήσεις και τη δημιουργία βιώσιμων μοντέλων χρηματοδότησης. «Η πράσινη μετάβαση αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία για τα νησιά μας. Χρειάζονται τολμηρές παρεμβάσεις για τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων και σημαντικές επενδύσεις που θα μειώσουν το κόστος σε βάθος χρόνου και θα προωθήσουν την καινοτομία», δήλωσε.
Ο αντιπρόεδρος Ακτοπλοΐας ΣΕΕΝ και γενικός διευθυντής της Levante Ferries, Ευστράτιος Απέργης, εστίασε στις ανάγκες αναδιοργάνωσης των λιμενικών ταμείων και στα προβλήματα που προκύπτουν από την έλλειψη διοικητικής και τεχνικής υποδομής. Όπως τόνισε, «η απλοποίηση διαδικασιών και η ενίσχυση των διοικητικών δομών στα λιμενικά ταμεία είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αποτελεσματική διαχείριση των λιμένων».
Ο πρόεδρος ΕΛΙΜΕ, Αθανάσιος Λιάγκος, ανέδειξε τη σημασία της συμμετοχής των λιμενικών οργανισμών σε ενεργειακές κοινότητες, αλλά και την ανάγκη ενίσχυσης του στελεχιακού δυναμικού στα λιμάνια. Όπως σημείωσε, «η σωστή στελέχωση και η επένδυση στην εκπαίδευση των εργαζομένων είναι βασικά συστατικά για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των λιμενικών μας υποδομών».
Ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κώστας Μουτζούρης, επισήμανε την ανάγκη αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου και την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού στα λιμενικά ταμεία. Όπως ανέφερε, «πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, για να ξεπεράσουμε αναχρονισμούς και εμπόδια που επιβραδύνουν την ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών».
Ο πρόεδρος Επιμελητηρίου Κυκλάδων, Γιάννης Ρούσσος, εστίασε στη σημασία της ενδοκυκλαδικής ακτοπλοϊκής σύνδεσης, ειδικά για την εξυπηρέτηση των μόνιμων κατοίκων και την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας. Όπως είπε, «η ανασχεδίαση των δρομολογίων με συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας και την ενίσχυση της καθημερινότητας των νησιωτών».
